Hazine taşınmazlarının yenilebilir enerji kaynaklarına dayalı lisanssız enerji yatırımları açısından değerlendirilmesi

Abstract

Dünya enerji üretiminde ağırlıklı olarak fosil yakıtlar kullanılmakta ve bu kaynakların da çevre kirletme potansiyeli yüksek düzeyde bulunmaktadır. 2013 Dünya Enerji Görünümü (World Energy Outlook) verilerine göre dünyada fosil yakıtların küresel enerji bileşimindeki payı %82 seviyesinde olup, bu oran oldukça yüksektir. Gerek fosil yakıt kaynaklarının arzının sınırlı ve tükenebilir nitelikte olmasının ülkelerin enerji arz güvenliğini tehdit etmesi, gerekse çevre kirliliği ile mücadele edilmesi, karbon salınımının azaltılması ile iklim değişikliğinin kontrolü gibi temel gerekçelerle yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim kaçınılmaz olmuştur. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde artan enerji ithalatı ve ticaret dengesi açığının da neden olduğu riskler sayılan hususlara eklendiği zamanda, yenilenebilir enerji üretiminin farklı araçlarla teşviki özel önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, kaynakların etkin kullanımı hedefi çerçevesinde, hazine taşınmazlarının yenilenebilir enerji yatırımları için kullanımı, Milli Emlak Genel Müdürlüğü (MEGM) başta olmak üzere diğer kamu kurumlarınca yapılan işlemler, yasal yönleri ve uygulamaları birlikte değerlendirilmiştir. Türkiye’de yenilenebilir enerji potansiyelinin yüksek olduğu ve özellikle 814.578 km² olan ülke yüzölçümünün %33’üne tekabül eden Hazine arazisinin de söz konusu amaçla kullanımının da bu potansiyele katkı yaptığı dikkati çekmektedir. Mevcut enerji potansiyelinden yararlanılması ve atıl durumdaki Hazine taşınmazlarının yenilenebilir enerji yatırımları için kullanımı ile ekonomiye katkı yapılması, ülke ekonomisini büyük ölçüde etkileyen enerji ithalatının azaltılması ile ekonomiye olumlu katkı yapacağı ve aynı zamanda enerji konusundaki dışa bağımlılığı azaltarak enerji arz güvenliğinin sağlanması ile çevre kirliliğinin azaltılmasında olumlu katkı yapacağı değerlendirilmiştir. Literatür çalışması, mevzuat ve uygulama süreçlerine ilişkin raporlar ve idari kayıtların birlikte kullanılması neticesinde, hazine taşınmazlarının yenilenebilir enerji yatırımları için değerlendirilmesinin özel kişi ve kurumların enerji yatırımlarının teşvikine önemli etkisinin olacağı, uygulama aşamasında Hazine arazilerinin belirtilen amaçla kullanımında yaşanan sorunlar ile etkin çözümlerin geliştirilmesi için mevzuatın yeniden gözden geçirilmesinin gerekli olacağı ortaya konulmuştur. Bu kapsamda, hazine taşınmazları üzerinde yenilenebilir enerji yatırımlarının çoğaltılabilmesi için farkındalığın oluşturulması, başvuru ve izin prosedürünün kolaylaştırılması, uygulayıcı kurumlar arasında işbirliği ve veri paylaşımının sağlanması, irtifak bedelinin tespitinin uluslararası değerleme standartlarına uygunluğunun sağlanması, yatırımların teşviki için Devlet desteğinin arttırılması ve aksaklıkların azaltılabilmesi için yasal düzenlemelerin yeniden düzenlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.