Cem Sultan'ın Gazellerinin teşbih sözlüğü / Cem Sultan's dictionary of analogies of Turkish ghazals
Özet
Cem Sultan'ın Gazellerinin Teşbih Sözlüğü konulu bu tez çalışması, giriş, sonuç ve sözlük dizini haricinde "Cem Sultan", "Cem Sultan'ın Gazellerinde Yer Alan Teşbih Unsurları" ve "Cem Sultan'ın Gazellerinin Teşbih Sözlüğü" olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş bölümünde "Belagatte Teşbihe Genel Bakış" konusu değerlendirilmiştir. Bu bölümde teşbihin tanımı, işlevi, belagattaki yeri ve Eski Türk Edebiyatı'ndaki yeri ifade edilmiştir. Birinci bölüm olan "Cem Sultan" başlığı altında Cem Sultan'ın hayatı, eserleri ve edebi şahsiyeti üzerinde durulmuştur. Cem Sultan'ın siyasi hayatı, kardeşi ile olan taht mücadelelerine yer verilmiştir. Sehi Bey, Latifi ve Aşık Paşa gibi şahsiyetlerin tezkirelerinde Cem Sultan'ın şairliği hakkındaki bilgilere yer verilerek eserleri hakkında değerlendirmeler yer almıştır. Tezin "Cem Sultanın Gazellerinde Yer Alan Teşbih Unsurları" başlıklı ikinci bölümünde ise sırasıyla tabiat unsurları, sevgiliye ait unsurlar, Cem Sultan'a ait unsurlar, kozmik unsurlar, soyut unsurlar, eşya unsurları, mekan unsurları, şahıs unsurları ve bu tasniflerin dışında kalan diğer unsurlardan meydana gelen (müşebbeh ve müşebbehün-bihlerin yer aldığı) tablo oluşturulmuştur. Üçüncü bölüm olan "Cem Sultan'ın Gazellerinin Teşbih Sözlüğü" başlığı altında ise gazellerde tespit ettiğimiz teşbihler alfabetik sıraya göre sıralanmıştır. Bu sıralama yapılırken benzeyen unsurunun kökeni ve benzetilen unsurların günümüz Türkçe karşılıkları verilmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise Cem Sultan'ın gazellerindeki teşbihleri farklı kılan temel unsurlar analiz edilerek çıkarımlarda bulunulmuştur. Bütün bunlara ek olarak "Teşbih Dizini" başlığı altında benzeyen (müşebbeh) kelimeler üzerinden oluşturulan dizin listesi yer almıştır.