Türkiye'de gelir vergisinin mali ve ekonomik analizi / Financial and economic analysis of income taxes in Turkey
Özet
Hukukun ekonomik analizinin üç kriteri vardır: bireyler piyasa davranışları kadar piyasa ile ilgili olmayan davranışlarında da hazlarını rasyonel maksimize edicidirler, (ii) bireyler piyasada fiyat teşviklerine verdikleri tepkiyi piyasa ile ilgili olmayan davranışlarında da yaparlar, (iii) yasal kurallar ve yasal çıktılar onların etkinlik özellikleri temelinde değerlendirilebilir. Bu analizin, 1960'lı yıllardan itibaren hukukun her alanına dahil edilebileceği tezi ortaya çıkmıştır. Özellikle, vergiler gibi hem hukukun alanına giren, hem de kamu maliyesini ilgilendiren bu konu iktisatla hukukun evliliği gibidir. Dolayısıyla, vergi kanunlarının hem iktisadi olarak hem de hukuki olarak etkinlik-adalet dengesini sağlaması bu teorinin uygulanabilir olması için önem arz etmektedir. Türkiye'deki gelir vergisi sistemi bu teori baz alınarak incelendiğinde etkinlik- adalet dengesini sağlamadığı görülmektedir. Bu bağlamda, etkinlik-adalet dengesini bir nebze de olsa arttırıcı dolaylı- dolaysız vergi dengesi sağlanmalı, vergi oran yapısı daha az dilimli olmalı ve vergi eşiği uygulaması bütün vatandaşlar için olmalı , vergi idareleri daha etkin çalışır hale getirilmeli, kişisel beyanname sistemi yaygınlaştırılmalı, vergi mevzuatı daha anlaşılabilir olmalı, vergi adaletini zedeleyen vergi affı, istisna ve muafiyetler yeniden düzenlenmelidir. Anahtar Kelimeler: Hukukun Ekonomik Analizi, Gelir Vergisi, Etkinlik