dc.description.abstract | Laboratuvar ölçekli bir tepkimeli damıtma kolonunda atık yemeklik yağ ile ekonomik, yüksek saflık ve dönüşüm oranlarında biyodizel üretimi yapmak için gerekli olan proses koşulları ve parametreler belirlenmiştir. Bu amaca yönelik olarak 4 - 20 – 1 yapay sinir ağı modeli geliştirmiştir. 53 veri eğitim, 17 veri doğrulama ve 17 veri test için kullanılmak üzere toplamda 87 veri bulunmaktadır. Yapay sinir ağları modeli için girdi değişkenleri olarak yağ akış hızı, metanol/yağ molar akış oranı, kazana verilen ısı miktarı seçilmiştir. Model çıkış değişkeni olarak ise yağ asidi metil esteri (biyodizel) dönüşüm oranı seçilmiştir. Başlangıçta reaktöre beslenen yağ ve metanol miktarı 2L'dir. Metanol/yağ oranının 6.15, 7.8, 8.0, 9.4 ve 11 olması durumunda sisteme beslenen metanolün başlangıç derişimi sırasıyla 0.00646, 0.0061, 0.00625, 0.00703, 0.00786 mol/L olarak bulunmuştur. Tepkime hız denklemini bulmak için Aspen HYSYS programında oluşturulan düzenek ile sistem dinamik çalıştırılarak zamanla değişen derişim miktarları, dönüşüm miktarları tespit edilmiştir. Dinamik sistemde metanol/ yağ molar akış oranına, kolon sıcaklığına pozitif ve negatif yönde etkiler verilerek sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen veriler ile 2. dereceden bir tepkime hız denklemine ulaşılmış, denklemin k1 ve k2 hız parametreleri sırasıyla 0.00758, 0.01003 L.dk/mol olarak hesaplanmıştır. | tr_TR |