Depo zararlısı sitophilus granarius L.(buğday biti) üzerinde araomatik bitkilerim biyoinsektist etkilerinin tespiti ve sonuçlarının moleküler olarak değerlendirilmesi

Abstract

Çalışmamızda, Thymus sp. (Kekik), Petroselinum sp. (Maydanoz) ve Mentha sp. (Nane) ekstraktlarının Sitophilus granarius L. üzerindeki biyoinsektisit etkileri araştırılarak sonuçları moleküler açıdan RealTime-PCR yöntemiyle değerlendirilmiştir. Ekstrakt çözeltisi olarak kullanılan %98 Metanol ve distile su ile hazırlanan örnekler kontrol grubu olarak belirlenmiştir. Böcekler 21-23 °C’, %71-73 bağıl nem aralığında yetiştirilmiştir. Metanol ile hazırlanan farklı örneklerde yaklaşık aynı tarih aralığında (6.-10. gün) güçlü biyoinsektisit etki görülmesi ayrıca kimyasal insektisitlerle yapılan çalışmalarda dahi ancak 7-14 gün arası %100 etkini gözlemleniyor olması nedenleriyle gözlem süresi 10 günün üzerine çıkartılmıştır. Bunu takiben, değişen diğer parametreler nedeniyle farklı gruplarda 16 ile 72 gün arası değişen periyotlarda toplamda 75 gün gözlemler devam ettirilmiştir. En güçlü etkinin Thymus sp.’de en zayıf etkinin (bu nedenle moleküler çalışmadan çıkarılan) Petroselinium sp.’de olduğu görülmüştür. Ancak değişik nedenlerden kaynaklanan kısmi farklara rağmen sonuçlar birbiriyle paralel ve tutarlıdır. Çalışmamızın moleküler aşamasında Real-Time PCR yöntemiyle Nane ve Kekiğin %10, %20, %50, %75, %100 oranları olmak üzere 2x5=10 ve ek olarak çalışılan Metanolle birlikte 11 Target gen; Distile Su tatbik edilmiş örneklerden çalışılan 1 Housekeeping (Kontrol grubu) toplam 12 gen üçer teknik tekrara tabi tutulduğu için 12x3=36 reaksiyon çalışılmıştır. Sadece ilk hafta etkisi görülen Metanolde 1. hafta; ekstratlardan ise 3-4. hafta içerisinde ölen böcekler üzerinde çalışılmıştır. Kontrol grubu Gliseraldehit 3 fosfat geni 1 kabul edildiğinde Sitokrom oksidaz 1 geninin ifadesini tutarlı şekilde düşüş gösterdiği görülmüştür. Sonuçlardan Nanede %10 Kekikte % 50’lik konsantrasyonda strese cevap mekanizmalarının kısmen devreye girdiği görülmüştür. Ekstrakt dozu arttırıldıkça Sitokrom oksidaz 1 gen ifadesinin azalması toksik etkinin solunum fonksiyonu üzerinde olduğunu göstermektedir