Yenice (Çanakkale) bölgesindeki Cu-Pb-Zn oluşumlarının kökensel incelenmesi
Özet
Çanakkale-Yenice-Kalkım bölgesinin güneyinde Handeresi, Bağırkaç ve Fırıncık dere yörelerinde halen işletilen galeri ve çevrelerinde Permo-Triyas olarak yaş verilmiş serizit-grafit şist, kalkşist ve metakumtaşı birimleri ile mermer merceklerinden oluşan metamorfik kayaçlar yüzeylemektedir. Bu tez, metamorfitler içinde faylanmalara bağlı olarak yerleşmiş Pb-Zn-(Cu-Ag) cevher damarların ve onların yakın civarındaki plütonik ve volkanik kayaçların mineraloji-petrografi, jeokimya, mineral kimyası ve izotop incelemelerini içermektedir. Yapılan mineralojik çalışmalarda, cevherli zonlarda gang minerali olarak grossular-andradit türü granatlarda zonlanmalar, hedenberjit-johansenit ve diyopsit türü piroksenler, klinozoizit-pistazit türü epidotlar ile yer yer tremolit-aktinolitler belirlenmiştir. Cevher mineralleri olarak ise galenit, sfalerit ve kalkopiritlerin yanı sıra pirit, hematit, ilmenit, manyetit ve bazen de arsenopiritler saptanmıştır. Pb-Zn skarn-tipi yataklarda tipik olarak gözlenen grossular-andradit türü granat ve hedenberjit-johensenit-diyopsit türü piroksen mineral birlikteliklerinin çalışma alanları içerisinde yer alan cevherleşme zonlarında da gözlenmesi cevherleşmelerin oluşumunda skarn-tipi etkileşimlerin varlığına işaret olarak gösterilebilir. Ayrıca Rb-Zr, Nb/Y ve Rb - (Nb+Y) diyagramlarına göre Eybek plütonunun Pb-Zn skarnları üretebilecek özellikte bir granitoyid olabileceği de belirlenmiştir. Pb izotop verileri ile ‰ 0’a yakın δ34S değerleri cevherleşmenin magmatik süreçlerle ilgili olabileceği savını güçlendirmektedir. Ancak çalışma alanında da izlenen Triyas yaşlı metamorfitler içinde Balkanlar ve Orta Avrupa’da MVT ve SEDEX tipi Pb-Zn yatakların bulunmuş olması bu cevherleşmelerin ilksel kökenlerinin belirlenmesi açısından cevherleşme bölgeleri dışındaki alanlardan alınacak örnekler üzerinde daha ayrıntılı çalışmalar yapılması gereksinimini ortaya çıkarmaktadır. Handeresi bölgesinde yapılan 3B yeraltı modellemesi sonucunda bölgede yoğun olarak iki adet cevher zonu belirlenmiştir. Bunlardan biri şu anda aktif olarak işletilen cevher zonunu temsil etmekte iken diğeri ise daha önceden bilinmeyen yeni bir cevher zonuna işaret etmektedir.