Mermer bloklarının alımı ve işlenmesinde süreksizliklerin belirlenmesi
Özet
Mermer adı altında doğal taş işletmeciliği, bugün 600 milyon dolara ulaşan ihracat kapasitesi ile (yurtiçi kullanımla birlikte bir milyar dolar) tüm maden işletmeciliğinin tek başına ihracat kapasitesinin % 60 ını sağlamaktadır. Mermer işletmeciliğinde % 8-10 mertebesinde verimle çalışan ocaklar da mevcuttur. Kayaçların içerisindeki kırıklar, tabaka değişimi, mineral kümelenmeleri gibi mevcut süreksizlikler bunların başlıca nedenidir. Bunları değiştirme olanağı yoktur. Diğer nedenler, kesim hataları ve süreksizlik yapısına uygun olmayan ocak işletmeciliğidir. Projenin amacı yer radarı (GPR), jeoloji ve kayaç petrografisi yöntemlerini kullanarak mermer ocaklarındaki makro ve mikro kırıkları, boşlukları, kalınlık değişimini, ve mineral kümelenmeleri gibi süreksizlikleri belirlemek ve görüntülemektir. Bu proje bulguları ile ocağın mevcut süreksizlik durumuna uygun işletme parametreleri seçilmesi durumunda, ocak verimliliğinde önemli artışlar sağlanacak ve ülke ekonomisine de önemli miktarlarda ek katma değer sağlanacaktır. Bu proje mermer ocaklarındaki süreksizliklerin belirlenmesi ve işletmenin yönlendirilmesine dayanan büyük maliyetlerin ve emek kayıplarının engellenmesini hedefleyen interdispliner bir çalışmadır.Proje amacı doğrultusunda yer radarı yöntemi ile kırıkların belirlenmesi, iki boyutlu (2B) ve üç boyutlu (3B) görüntülenmesi konusunda yeni bir teknik geliştirilmiştir. Bu teknik yer radarı verilerindeki elektromanyetik (EM) dalga alanı genlik değerleri için yeni genlik-renk düzenlemesi ve genlik-opaklık fonksiyonları düzenlemesi yapılarak tabaka kalınlık değişimi ve kırıkların saydam görüntülenmesini sağlamıştır. Elde edilen sonuçlar mineraloji petrografi sonuçları ile desteklenmiştir. Proje uygulamaları Sivas-Gürün, Ankara-Polatlı, Kırşehir-Akpınar, Adıyaman ve Ankara-Gölbaşı bölgelerinde işletmeye açılmamış mermer sahalarında gerçekleştirilmiştir. Proje sonuçları 1 uluslararası makale (SCI), 2 ulusal makale, 8 Uluslar arası bildiri makalesi, 1 ulusal sunum ve 1 konferans ile akademik ve mermer işletimi ile ilgili uygulayıcılara aktarılmıştır. AbstractMarble, as a natural stone business, is alone provides 60% of the exporting capacity of the whole mine industry with the exporting capacity reaching 600 million USD (it is a 1 billion USD with domestic market). Among the Marble pits there are some of those works with productivity level of 8-10%. The main reason of this is the existing discontinuities in the rock from which there is no possibility to remove them. Some of the other reasons are that; cutting errors, production plan which unsuitable to the discontinuity pattern. The aim of the project is to determine and visualize discontinuities such as macro and micro fractures, gap, changing of the thicknesses and mineral agglomeration and undesired structures by using Ground Penetrating Radar (GPR) method, field geology, mineralogy-petrography. With this study, production parameters will be selected according to the discontinuity pattern of the pit and productivity of the pit will be reasonably increased and additional value will be add to the national economy. This project is an interdisciplinary study based on the delineation of the discontinuities in the pits, directing the production and, accordingly, preventing lose of large amount of the investment and work power.In direction of project, a new technique has been improved about determination of fractures and two dimensional (2D) and three dimensional (3D) visualization with ground penetrating radar method. This technique has supplied transparent visualization of fractures and layer tichnesses by arranging new amplitude-colour and amplitude-opacity functions for the amplitude values of the electromagnetic (EM) wave fields of data in ground penetrating method. The obtained results have been supported by the results of mineralogy-petrography studies. The applications of project have done in Sivas-Gürün, Ankara-Polatlı, Kırşehir-Akpınar, Adıyaman ve Ankara-Gölbaşı marble quarry fields before managment. The results of the project have been intruduced to academic and marble operators by 1 international paper (SCI), 2 national papers, 8 international presentations with full paper, and 1 national presentation and 1 conference