HEPATİT B VİRUSUNUN VE TEDAVİSİNDE KULLANILAN ANTİ-VİRAL AJANLARIN KONAK DNASINA OLAN GENOTOKSİK ETKİSİ
Özet
Bu çalışmanın amacı, hepatit B virüsünün konak DNA'sına olan genotoksik etkisi ile kronik hepatit B tedavisinde kullanılan anti-viral ajanların insan genomu üzerine olan olası genotoksik etkisinin saptanmasıdır. Araştırmaya 43 kronik hepatit B hastası, 20 taşıyıcı ve 20 kontrol dahil edilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında henüz tedaviye başlamamış hasta ve taşıyıcı grubunda virusun konak DNA'sına olan olası genotoksik etkisini saptamak amacıyla kırık sayımı ve mikronukleus testi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar hasta grubu ve taşıyıcı gruplarında ayrı ayrı istatistiksel olarak değerlendirilerek, alınan veriler kontrol grubuyla karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada ise, farklı tedavi protokollerinin (lamivudin, interferon ve lamivudin+interferon) olası genotoksik etkilerini değerlendirmek için, tedavi programına alınan 39 hastada tedavinin 1. ve 6. aylarında kırık sayımı ve MN testi yapılmıştır. Hastalar tedavi protokollerine göre üç gruba ayrılmışlar ve genotoksik etki açısından gruplar birbiriyle karşılaştırılmıştır. Değerlendirmeler sonucunda tedavi öncesi kronik hepatit B hastalarının ve taşıyıcıların kırık değerleri kontrolle karşılaştırıldığında yüksek bulunurken; MN sıklığı üç grup arasında farklı bulunamamıştır. Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan anti-viral ajanların olası genotoksik etkisi ile ilgili değerlendirmelerde ise, kırık ve MN testleri açısından farklı tedavi protokolleri arasında anlamlı bir fark olmadığı ve bu değerlerin hastaların tedavi öncesi değerlerine göre değişmediği gözlenmiştir. Sonuç olarak bu çalışmayla HBV'nin hem kronik hepatit B'li hastalarda hem de taşıyıcılarda kromozomal instabiliteye yol açtığı gösterilmiştir. Taşıyıcı kırık oranlarının hasta değerlerine benzer oluşu, bu grubun da hastalar kadar önemsenmesi gerekliliğine dikkat çekmektedir. Kronik hepatit B tedavisinde kullanılan farklı tedavi protokollerinin ise konak genomuna ilave genotoksik etkisi bulunmamaktadır.