SUBLETAL AMONYAK KONSANTRASYONLARININ TİLAPİA (OREOCHROMİS NİLOTİCUS) VE SAZAN (CYPRİNUS CARPİO) BALIKLARINDA BÜYÜME VE KAN PARAMETRELERİ İLE DOKULARA ETKİSİ
Özet
Bu çalışmada Tilapia (Oreochromis niloticus) ve Sazan (Cyprinus carpio) balıklarında amonyağın subletal konsantrasyonlarının yarattığı etkiler saptanmıştır. 6 hafta süren denemelerde tilapia ve sazan balıkları sırasıyla kontrol, 1, 2, 5, 10 mg/L ve kontrol, 0.5, 1, 2, 5 mg/L subletal amonyak konsantrasyonlarına maruz bırakılmışlardır. Tilapia balıklarında ağırlık kazancı, mutlak büyüme istatistik olarak azalırken, yem değerlendirme oranları artmış, spesifik büyüme, kondisyon faktörü ve yaşama oranları değişmemiş, sazan balıklarında ağırlık kazancı, mutlak büyüme ve spesifik büyüme istatistik olarak azalırken, yem değerlendirme oranları artmış, kondisyon faktörü ve yaşama oranlarının istatistik olarak önemli düzeylerde değişmediği saptanmıştır. Tilapia balıklarında hematokrit, plazma toplam protein, plazma potasyum (K+), magnezyum (Mg++), sodyum (Na+) deneme sonunda azalırken, glukoz ve amonyak düzeyleri sudaki amonyak artışı ile birlikte artmış, klorit (Cl-) ve kalsiyum (Ca++) düzeyleri değişmemiştir. Sazan balıklarında sudaki amonyak artışı ile birlikte hematokrit, plazma glukoz ve amonyak düzeyleri artmış, plazma toplam protein, magnezyum (Mg++), sodyum (Na+), klorit (Cl-) ve kalsiyum (Ca++) deneme sonunda kontrole göre azalırken plazma potasyum (K+), düzeyleri değişmemiştir. Amonyağa maruz kalan balıkların solungaç, karaciğer ve böbreklerinde histopatolojik değişiklikler kaydedilmiştir.. Solungaç dokularında hiperemi, klorit hücre proliferasyonu, sekonder lamellada füzyon, telangiektazi ve branchitis; karaciğerlerde pasif hiperemi, albumin ve hidropik dejenerasyon, yağ infiltrasyonları; böbreklerde hiperemi, kanama, glomerulonefritis, kimi böbrek tubul epitellerinde bozukluklar ve ürolit saptanmıştır. Denemeler boyunca amonyağa maruz kalan balıkların kontrol grubuna göre yem alımında azalma gözlenmiştir.