Pietro Della Valle, Osmanlı topraklarında bir İtalyan gezgin (roma 1586 – 1652) Pıetro Della Valle
Özet
İtalya’da Modena kenti arşivlerinde bulunan ve onyedinci yüzyıl gezgini Pietro
Della Valle’ye ait olan bir not defteri, bu bildirinin konusunu oluşturmaktadır.
Defter, 1586-1652 yılları arasında yaşayan ve Osmanlı İmparatorluğu, İran ve
Hindistan’a yolculuk eden Roma kökenli şair ve gezgin della Valle’nin ilişki
kurduğu çevreler ve ilgilendiği konulara işaret etmesi bakımından büyük önem
taşımaktadır.
Yazarın yaptığı yolculukları anlattığı mektupları ile ‘Divan’ olarak
nitelendirilebilecek, şiir ve düz yazılardan oluşan bir yapıtı vardır. Çokdilliliğin
hakim olduğu not defteri, gezginin engin kültürü ve bilimsel titizliği konusunda bilgi
vermektedir. Not defterinde sözcüklerin kökeni üzerinde duran della Valle,
örneklendirme yönteminden sıkça faydalanmış ve olabildiğince kolay anlaşılabilir
ifadeler kullanmayı yeğlemiştir.
Yaşadığı yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu, İran ve Hindistan ile ilgili çok
değerli bilgileri birinci elden güzel betimlemeler ve önemli ayrıntılar ile nakleden
gezginin bu çalışması, onun dil konusundaki kabiliyetini ve bilimsel merakını ortaya
koymakta ve onyedinci yüzyılın bu ilginç kişisini farklı bir yönüyle okuyucunun
karşısına çıkarmaktadır.