Sivas halılarının desen ve renk özelliklerinin incelenerek Online katalog hazırlanması
Abstract
Somut olmayan kültür mirası içerisinde yer alan halılar el sanatları içerisinde çok önemtaşımaktadır. Bu değerlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılmasın da halıların belgelenmesi vedigital ortama aktarılması gerekmektedir. Sivas ilinde dokunan halıların Türk halıcılığında önemlibir yeri olması burada dokunmuş halıların desen paftalarının tamamlanarak kayıt altına alınarakkorunması son derece önem taşımaktadır.Bu tezde, 19. yüzyıl ve sonrasında şehir merkezinde dokunmaya başlayan ve “Atölye tipi” olarakadlandırılan ince kalite Sivas halıları incelenmiştir. 19. Yüzyıl sonrası dokunmaya başlanan Sivashalılarına ait bütün desenlerin toplandığı yer olan, Sivas Yarıaçık Ceza ve İnfaz K urumundabulunan toplam 89 adet halı desenine ait paftaların taraması yapılarak bilgisayara kaydedilmiştir. Bu sicilleriçerisinden seçilen 50 adet halı desenini oluşturan paftalar üzerinde çalışma yapılmış ve desen eksiği olanpaftalar tamamlanmıştır. Ayrıca tarihi Türklerin Anadolu’ya gelmelerine kadar uzanan ve günümüzde ilçelerdedokunmaya devam eden geleneksel Sivas halılarının genel özellikleri ve bugünkü durumu hakkında da bilgilerverilmiştir.Sivas Yarıaçık Ceza ve İnfaz Kurumunda bulunan paftalar, ilk olarak scanner yardımıyla taranarakorijinal halleriyle kayıt altına alınmıştır. Daha sonra bilgisayarda ,Booria Carpet Designer (8.54. versiyon)programı kullanılarak sırasıyla; pafta temizleme, kareli kâğıt görüntüsünü kaldırma, yeniden boyama, zeminintemizlenmesi, palet rengi düzenleme, ince temizlik işlemi, temizlenen paftaların birleştirilmesi, hesabınınyapılması ve desenin raporlanması işlemleri 50 adet sicil (2990 pafta)’ya tek tek uygulanmıştır. Bu işlemsonucunda desenler tekrar dokunabilir hale getirildikten sonra, kullanılan renk, kalite, ebat (dokuma türü),düğüm tekniği, motif ve desen özellikleri belirlenmiştir. Bu işlem sonucunda 50 adet sicilden desen kataloğuoluşturularak online erişime açılmıştır. Ayrıca, Sivas Yarıaçık Ceza ve İnfaz Kurumu’nda bugüne kadardokunmuş olan halılara ait bilgileri içeren envanter defterlerinde bulunan 2217 adet halı ile ilgili bilgiler,bilgisayar ortamına aktarılarak, halıların, kalitesi, sicil ve adet sayıları, ebatları, türleri hakkında istatistikiveriler elde edilmiştir.
Abstract
Carpets placed in intangible cultural heritage is very important in handicrafts. Carpets should bedocumented and digitized to protect these values and to transfer them to future generations. It isimportant that preserving and recording the layout patterns of the carpets woven in Sivas because ofcrucial role of them in Turkish carpets vowing.In this thesis, Sivas fine quality carpets, called “workshop type” and begun to weave 19th centuryand after in city center, was studied. 89 Carpet pattern sheets placed in Sivas semi -open prisonwhere all patterns belongs to Sivas carpets begun to weaved after 19th century is collected, wasscanned and recorded to computer. It was studied on Sheets belong to 50 carpets design patternsand sheets contains missing patterns was completed. Also it was given information about thegeneral characteristics and current status of traditional Sivas carpets which are still keep weaved indistrict and who’s dating back to when the Turks came to AnatoliaFirstly, Sheets placed in Sivas semi-open prison scanned and recorded in original state. After that,Processes such as, sheet cleaning, removing the checkered paper image, repainting, cleaning thebackground, color palette editing, fine cleaning process, combining cleaned layouts, making thecalculation of pattern and reporting design was implemented for 50 design pattern (2990 sheet)respectively. After design pattern transformed that can be weave as result of these process,properties of motifs and design pattern such as, used color, size (fabric type), knot technique weredetermined. As result of this process, Catalog includes 50 design pattern was created and openedonline access. In addition, Statistical data were obtained about quality, quantity, size, and types ofcarpets by computerizing information about 2217 woven carpets at inventory book placed Sivassemi open prison