Üst ölçekli fiziki planlar için peyzaj temelli planlama dilinin oluşturulması
Özet
Ülkemiz, eski bir mekansal planlama geleneğine sahip olmasına rağmen, 21. Yüzyılın
başlıca sorunları olan hızlı kentleşme, plansız büyüme sonucunda sorun yumağı haline
gelmiş yönetilme problemi yaşayan mega kentler, kimliğini yitirmiş yerleşmeler,
vatandaş kayıtsızlığı, doğal kaynakların tükenmesi, iklim değişikliği gibi sorunlarla
karşı karşıya kalmıştır. Yıllar itibarıyla gerek mevzuatta gerekse kurumsal yapıda
yapılan düzenlemelere rağmen sorunların önüne geçilemediği gibi yeni sorunlarla
karşılaşılmıştır. Yapılan düzenlemelere rağmen üst ölçek fiziki planların dengeli ve
sürekli kalkınma amacına uygun olarak ekonomik kararlarla ekolojik kararların bir arada
düşünülmesine olanak veren, akılcı doğal kaynak kullanımını sağlayacak şekilde
görevini yerine getirmediği görülmüştür. Bu nedenle üst ölçek fiziki planların yeni bir
dille ele alınması zorunlu hale gelmiştir. Tez çalışmasının sorun odağını üst ölçek fiziki
planların planlama dilinin Avrupa Peyzaj Sözleşmesi hükümleri doğrultusunda yeniden
tanımlanması oluşturmaktadır. Bu amaçla ülkemiz mevzuatı derinlemesine incelenmiş,
üst ölçek fiziki planlar etüt edilmiş, yurtdışı örneği olarak Almanya Mekansal Planlama
Sistemi yerinde araştırılmış, Şehir plancılarının katılımı ile peyzajın ülkemiz mekansal
planlamasındaki mevcut durumu ve peyzaj temelli bir planlama dili nasıl olmalıdır
konulu Ortak Akıl Tez Çalıştayı düzenlenmiş ve elde edilen bütün veriler ışığında yeni
bir planlama dili için siyasi ve hukuki çerçeve, planlama çerçevesi, kurumsal çerçeve ve
eğitsel çerçeve olmak üzere 4 ana başlıkta yapılması gerekenler somut öneriler şeklinde
ortaya konulmuştur.
Although our country has had a traditional planning for the long time, it has faced the
main problems of 21st century such as rapid urbanization, unidentified settlements,
citizen indifference, mega-cities with problems of management that have become
problematic as a result of unplanned growth, depletion of natural resources, climate
change etc. Over the years, in spite of the legislative and institutional arrangements,
problems can not be avoided in fact new problems have been encountered. Despite the
arrangements made, it has been seen that the upper scale physical plans do not fulfill
their duty to provide rational use of natural resources, which allows ecological decisions
considered together with economic decisions in accordance with the purpose of
balanced and continuous development. For this reason, it became compulsory to deal
with a new language for the upper scale physical plans. The main focus of this thesis is
the redefinition of the planning language of the upper scale physical plans in accordance
with the provisions of the European Landscape Contract. For this purpose, the
legislation of our country was examined in depth, physical schedules of the upper scale
were researched and the German Spatial Planning System was investigated as an
example of abroad. The Common Mind Thesis Workshop on the current situation in the
spatial planning of our country and the landscape-based planning language was
organized with the participation of city planners. With the help of all obtained data, for
a new language of planning, the political and legal framework, the planning framework,
institutional framework and the educational framework are presented as concrete
proposals to be made in the four main headings.