Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında bir iletişim ortamı olarak mahkemeler
Özet
Bu çalışmada, kamusal konuşmanın demokratik kültür açısından önemini dikkate alarak, mahkeme zeminindeki kamusal söz söylemenin biçimlerini, toplumsal değerlerin taşıyıcısı olarak görülen edebi kurgular üzerinden sorgulamak, sergilemek ve ortaya koymak amacıyla Cumhuriyet'in ilanından günümüze kadar yayınlanmış olan edebi yapıtlar incelenmiştir. Öncelikle bu yapıtlardan hukuki sürecin bir parçası olan mahkemeyi konu alanlar tespit edilmiştir. Daha sonra bir iletişim süreci olarak mahkemelerin temsil ediliş biçimleri üzerinde durulmuştur. Mekân, dilin kullanımı, statü, ekonomik ve cinsiyete dayalı sınıfsal farklılıklar, gelenek gibi unsurların, insanların birbirlerine kamusal söz söyleme biçimlerini dolayısıyla toplumsal uzlaşma ve anlaşmayı nasıl etkilediği ortaya konmaya çalışılmıştır. İlk olarak ideolojik analiz için gerekli olan tarihsel arka planın anlaşılabilmesi açısından 17. yüzyılda kaleme alınan Evliya Çelebi Seyahatnamesi ve Nasrettin Hoca fıkralarında yargı sürecinin nasıl ele alındığı incelenmiştir. Daha sonra, Cumhuriyet'in ilk yıllarında ortaya konan edebi yapıtlar, 1940?60 yılları arasında yazılan popüler sevda romanları ve köy romanları, 1970'li yıllardan sonra boy gösteren, siyasi ve İslami eleştiri içeren romanlar tarihsel süreç göz önünde bulundurularak ayrı başlıklar altında tasnif edilip ideolojik kuramlar çerçevesinde analize tabi tutulmuştur.AbstractIn this study, literary works published from the proclamation of the republic to present has been analyzed in order to question, display and introduce the public styles of speech acts in courts on the basis of literary constructs considered as carrier of social values considering the importance of public speech for democratic culture. Among these works, preferably the ones which discuss the court as a part of judicial process have been determined. Thereafter representation styles of courts as a communication process have been emphasized. It has been attempted to put forward how the elements like place, use of language, status, economic and gender based class differences and culture effect the public styles of speech acts and accordingly the social accommodation and agreement. Firstly, the approach to judicial process in the works written in 17th century like Evliya Çelebi?s Seyahatname (the book of travels) and anecdotes of Nasreddin Hodja has been explored in order to understand the historical background which is necessary for ideological analysis. Afterwards literary works created in the early republican period, popular romances and country novels written between 1940-60, novels which appeared after 1970s and that contain political and religious criticism have been classified under separate titles considering historical process and subjected to analysis within the frame of ideological theories