3-5 yaş çocuklarının soğuk ve sıcak yürütücü işlev performanslarının annelerin iskele kurma etkinlikleriyle ilişkisi
Özet
Bu çalışmada 3-5 yaş çocuklarının sıcak ve soğuk yürütücü işlevperformanslarıyla çocukların yaşı, alıcı ve ifade edici dil düzeyleri ve annelerin bilişselyönlendirme, duygu düzenleme ve görevi yerine getirme sorumluluğunu paylaşmaolarak tanımlanan iskele kurma etkinlikleri arasındaki ilişkinin belirlenmesiamaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde olup, veriler kesitsel olaraktoplanmıştır. Çalışma, Ankara’da orta sosyoekonomik düzeyden ailelerin çocuklarınındevam ettiği kamu kurumlarına bağlı iki okulöncesi eğitim kurumundagerçekleştirilmiştir Araştırma 3, 4 ve 5 yaş olmak üzere üç yaş grubu üzerindeyürütülmüştür. Çocuklara yönelik bireysel uygulamalar 70 çocuk, annelerin iskelekurma davranışlarının gözlendiği problem çözme seansı ise 20 anne-çocuk ilegerçekleştirilmiştir. Yürütücü işlevleri değerlendirmek için Gece/Gündüz Görevi, EsnekMadde Seçimi Görevi, Çocuklar İçin Kazanma-Kaybetme Görevi, dil düzeyinibelirlemek içinse Türkçe İfade Edici ve Alıcı Dil Testi uygulanmış; annelerin iskelekurma davranışlarını gözlemlemek amacıyla anne-çocuk ikilisine aynılarını yapmaküzere iki ayrı tangram şekli resmi verilmiştir. Normal dağılan verilerde gruplararasıkarşılaştırmalar için tek yönlü ANOVA, normal olmayan dağılım gösteren veriler içinKruskal-Wallis ve Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. İlişkisel analiz için ise normaldağılım gösteren verilerde Pearson Korelasyon Katsayısı, normal olmayan dağılımgösteren verilerde Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı uygulanmıştır. Bu araştırmadanelde edilen bulgular, Esnek Madde Seçimi Görevinde performansın yaşa bağlı olarakgeliştiği ve alıcı dil ile anlamlı ilişkisi olduğunu göstermiştir. Annelerin iskele kurmadavranışlarının bilişsel destek ve sorumluluk aktarımı alt boyutları ile Esnek MaddevSeçimi Görevi ve dil puanları arasında hem olumlu hem de olumsuz yönde anlamlıilişkiler belirlenmiştir. Yapılan gözlemler verilen desteğin zamanlaması veuygunluğunun önemine işaret etmektedir.Abstract The aim of the study was to examine hot and cold executive performances of 3-5year old children in relation with age, receptive and expressive language skills, and theirmothers’ scaffolding behaviours which were defined as cognitive support, emotionregulation and sharing task responsibilities. It was a correlational study and the datawere gathered cross-sectionally. The study was conducted in two public preschools inAnkara where children from middle socioeconomic status families were attending.Three age groups, 3, 4 and 5 year-olds, were included in the study. Seventy childrenwere individually tested while 20 mother-child dyads were observed in a problemsolvingsession for mothers’ scaffolding behaviours. In order to assess executivefunctions, Day/Night Task, Flexible Item Selection Task, and Children’s GamblingTask and for language skills, Turkish Expressive and Receptive Language Test wereadministered to children individually. To observe mothers’ scaffolding behaviours, twopictures of tangram shapes were given to mother-child dyads in problem-solvingsessions. Intergroup comparisons for normally distributed data were analyzed with oneway ANOVA while for non-normally distributed data, Kruskal-Wallis and Mann-Whitney U tests were conducted. As to the tests of correlation, Pearson CorrelationCoefficient and Spearman Rank Order Correlation were adopted for normally and nonnormallydistributed data, respectively. The results revealed that the performance inFlexible Item Selection Task increased with age and it had significant relationship withreceptive language skill. Mother’s different scaffolding behaviours were found to be insignificant relations with Flexible Item Selection Task, and language skills in bothpositive and negative directions. The observations indicated that timing andconvenience of the support were of critical importance.