İbn Berrecân (V. 536/1141) ve tasavvuf anlayışı
Özet
Bu çalışma giriş ve üç bölümden müteşekkil olup sûfî-müfessir İbnBerrecân’nın Endülüs tasavvuf tarihindeki yerini ve fikirlerini ortaya koymakamacıyla yapıldı. Giriş’te tezin önemi, amacı, metodu ve kaynaklarındeğerlendirilmesi üzerinde duruldu. Birinci Bölüm’de İbn Berrecân’ın yaşadığıdönemin siyasî ve tasavvufî yapısı, hayatı ve eserleri ile alakalı bilgilerdetaylandırılmayıp sadece önemli görülen hususlar ele alındı. Özellikle hayatıve eserleri ile alakalı hatalı veya eksik bilgiler varsa düzeltme yoluna gidildi,bunun haricinde geniş bir biyografiye yer verilmedi. İkinci Bölüm üç başlıktaele alındı. Birinci başlıkta varlık ve âlem anlayışı işlendi, çeşitli alt başlıklarlabu konu detaylandırıldı. İbn Berrecân’ın bilgi ve insan anlayışı ikinci bölümündiğer alt başlıkları olarak ele alındı. Varlık ve âlem anlayışı etrafında yenidenyorumladığı ve kendisine has kabul edilebilecek bazı kavramlar işlendi.Kullandığı bu kavramların kendine has olarak değerlendirilmesinin sebebi, İbnBerrecân’ın bu kelimeleri bilinen sözlük ve ıstılâhî manalarından farklı birşekilde kullanarak yeniden kavramsallaştırması veya iki kavramı birleştirerekyeni manalar yüklemesidir. Üçüncü Bölüm’de ise İbn Berrecân’ın tasavvufanlayışı iki başlık altında ele alındı. “Tasavvufî Düşüncesinin Temel Konuları”ve “Tasavvufî Kavramlar” şeklinde ana başlıklarla bu konular işlendi.Tasavvufî kavramlar hemen hemen bütün tasavvuf tezlerinde işlendiği içinkavramların sözlük ve ıstılâh manaları çok kısa bir şekilde verilip İbnBerrecân’ın düşüncelerine geçildi.AbstractThis study consists of one introduction and three chapters. Itconcentrates on the views of Ibn Barrajān (d. 536/1142) who is an Andalusian Sufi and exegete of the Qur’an. The study attempts to clarify Ibn Barrajānintellectual position within the history of Sufism in Andalusia. Introductiondiscusses the importance, intention, methods, as well as scholarly references ofthe study. Chapter One analyzes briefly the socio-political and intellectualatmosphere of the period in which Ibn Barrajān lived and produced his works.It evaluates the contents of scholarly materials, both in primary and secondarysources, related to life and works of Ibn Barrajān. Chapter Two includes threesub-chapters. The first sub-chapter addresses Ibn Barrajān’s approach to thenotions of being and universe in a detailed manner. The second sub-chapteranalyzes Ibn Barrajān’s epistemology and the third sub-chapter focuses on hisunderstanding of human being. These three sub-chapters altogether examineIbn Barrajān’s original contributions to Islamic scholarship around the notionsof being and universe, as Ibn Barrajān coined new terms related to these twonotions and interpreted them in a way quite different from the works ofprevious Muslim scholars. In this way, he re-conceptualize and contextualizethem vis-a-vie the lexicographical and terminological conventions of his time.Chapter Three examines Ibn Barrajān’s understanding of Sufism in two subchapters:“Main Topics of Ibn Barrajān’s Sufi Thought” and “Basic Sufi Termsof Ibn Barrajān”. These two sub-chapters discuss Ibn Barrajān’s originalcontributions to the intellectual history of Sufism.