Diş hekimliğinde kullanılan konvansiyonel ve dijital görüntüleme cihazlarıyla gerçekleştirilen ışınlamalar sonucu baş-boyun bölgesindeki kritik organların almış oldukları radyasyon dozu miktarlarının karşılaştırılması

Abstract

Dental görüntülemede intra oral, panoramik, sefalometrik, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ve çok kesitli tomografi unitleri gibi çeşitli x-ışını cihazları kullanılmaktadır. Bunun yanında hastaların değerlendirilmesinde, intra oral tüm ağız radyograf serisi, ortodontik inceleme serisi (lateral sefalometrik, ortopantomograf ve postero-anterior radyograf serisi) ve 3 boyutlu görüntüleme teknikleri gibi bazı görüntüleme yöntemleri vardır. Bu çalışmanın amacı; günümüz diş hekimliğinde rutin olarak kullanılan intraoral radyografi, panoramik radyografi, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ve bilgisayarlı tomografi cihazlarıyla fantom kafada yapılan ışınlamalarda, baş ve boyun bölgesinde seçilmiş bazı kritik organ ve dokuların almış oldukları radyasyon dozu miktarlarının ayrı ayrı ölçülmesi ve sonuçlarının karşılaştırılmasıydı. Radyasyon ışınlamaları, insan eşdeğeri kafa fantomu yardımıyla gerçekleştirildi. Radyasyon dozu ölçümleri termoluminesans dozimetre (TLD) yardımıyla değerlendirildi. TLD?ler kafa fantomunun bazı kritik organlarına yerleştirildi. Fantomun 2 boyutlu ve üç boyutlu, dijital ve konvansiyonel dental cihazlarla ışınlanmasından sonra TLD okuyucu cihazla kritik organların abosrbe ettiği eş değer dozlar belirlendi. Son olarak baş ve boyun bölgesindeki bazı kritik organların absorbe ettikleri eş değer dozlara göre, doku ağırlık faktörleri kullanılarak dental x-ışını cihazlarının etkin radyasyon dozları hesaplandı ve elde edilen sonuçlar karşılaştırıldı. Çalışma sonucunda; dijital dental görüntüleme cihazlarının etkin dozları, konvansiyonel dental görüntüleme cihazlarına göre daha düşük ölçüldü. 3 boyutlu görüntüleme cihazlarının etkin dozları, bu çalışmada ölçümü yapılan diğer tüm görüntüleme cihazlarının etkin dozlarından daha yüksek ölçüldü. Ancak, 3 boyutlu görüntüleme cihazlarının etkin dozlarının kabul edilebilir seviyede olduğu görüldü. Bu çalışmanın sonuçlarına göre; dental görüntülemede dijital yöntemler, konvansiyonel yöntemlerin yerine tercih edilmelidir. Diş hekimliğinde 3 boyutlu görüntüleme yöntemlerinin kullanılması için dikkatli bir radyolojik endikasyon gereklidir.AbstractDifferent types of X-ray equipment are used in dental radiology, such as intra-oral, panoramic, cephalometric, cone-beam computed tomography (CBCT) and multi-slice computed tomography (MSCT) units. There are also some imaging protocols in determining the patients, such as intraoral full-mouth radiograph series, orthodonthic evaluation series (lateral sephalometric, ortopantomographic and postero-anterior graphies) and 3-dimensional imaging techniques. Purpose of this study was to measure and to compare separately the absorbed doses of some critical organs and tissues in head and neck which were exposed by intraoral radiography, panoramic radiography, cone-beam computed tomography and computed tomography devices that are used routinely in dental radiology. Radiation exposures were performed by using a human equivalent head phantom. Measurement of radiation doses was determined with thermo-luminesant dosimeters (TLD). The TLD?s were located on some of the critical organs of head phantom. After exposing of the phantom with 2-dimensional and 3-dimensional, digital and conventional dental devices, absorbed skin doses of critical organs were determined with TLD reader device. Finally, according to absorbed doses of some critical organs in head and neck, effective radiation doses of dental x-ray units were measured with using tissue/organ weighting factors, and the results were compared. The results of this study showed that, effective doses of digital imaging devices were measured lower than conventional imaging devices. Effective doses of 3D imaging devices were measured higher than all the other imaging devices that were used in this study. However, effective doses of 3D imaging devices were considered in acceptable levels. According to results of this study; digital imaging devices should be prefered instead of conventional imaging devices in dental radiology. A careful radiological indication is necessary for using 3D imaging devices in dentistry.