Türk eğitim sisteminde karma eğitime ilişkin fikirler, tartışmalar ve uygulamalar (1908 - 1950)
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, “Türk eğitim sisteminde 1908–1950 yılları arasında karma eğitime ilişkin fikirlerin, tartışmaların ve uygulamaların incelenmesidir.”Araştırma için karma eğitim konusunun seçilme nedeni Türk kültür ve sosyal yaşamında önemli olan karma eğitimi, eğitimcilerin ve aydınların nasıl yorumladığının tespit edilmesidir. Çünkü bu yorumların günümüz eğitimini önemli bir derecede etkilediği düşünülmektedir. Ayrıca karma eğitim konusuna bazı tez ve kitap bölümlerinde çok az yer verilmesine rağmen toplu bir çalışmanın olmaması ve dolayısıyla bu alanda bir boşluğun doldurulması açısından bu çalışma önem taşımaktadır.Araştırma, 1908–1950 yılları arasında karma eğitim ile ilgili eğitimcilerin belli başlı anıları ve eserleri ve konunun geçtiği dönemle ilgili ulusal alanda yayın yapan gazeteler ve dergilerle ilgili yapılan katalog çalışmalarından tespit edilen yazılarla araştırmanın çalışma evrenine ulaşılmıştır. Araştırma II. Meşrutiyet Dönemi (1908–1918), Millî Mücadele Dönemi (1919–1922) ve Cumhuriyet Dönemi (1923–1950) olmak üzere 3 bölüm hâlinde düzenlenmiştir. Elde edilen bilgiler kronolojik olarak sınıflandırılmış ve dönemlere ayrılarak her dönem ayrı ayrı ele alınıp karma eğitim hakkındaki bilgiler alt başlıklar altında verilmiştir.Karma eğitim sorunu Meşrutiyet Dönemi sonlarında rüşdiye ve üstü düzeydeki öğretim kurumlarında okuyan ve okumak isteyen kızların çoğalması, erkekler ve kızlar için ayrı ayrı okullar açılmasındaki ekonomik imkânsızlıklar gibi nedenlerle gündeme gelmiş ve basın aracılığıyla tartışılmaya başlanmıştır.İncelenen her dönemde karma eğitimle ilgili farklı tartışmalar olmakla birlikte uygulamaların nasıl yapılması konusundaki fikirler örtüşmektedir. Öncelikli olarak Darülfünûn’da karma eğitimin yapılması fikirleri ortaya atılmış ve uygulanırken birtakım tartışmalara neden olmuştur. Daha sonra ortaokullarda, liselerde ve öğretmen okullarında eğitimin karma olmasıyla ilgili birçok fikir ortaya atılmış, bu fikirler uygulanmış ve bununla ilgili tartışmalar olmuştur.Tartışmalar ve ileri sürülen fikirler Avrupa izlenimleri ya da örnekler şeklinde de olmuştur. Ayrıca karma eğitime karşı çıkanların görüşlerinin temelinde dinî nedenler yatmaktadır. Savunanlar ise ekonomik sebeplerden ve çağdaşlaşmanın gereği olduğundan karma eğitimin yapılmasını istemişlerdir.Meşrutiyet döneminde ibtidailer ülkenin her yanına açılmıştır. Bunların büyük bir çoğunluğu karmadır. Millî Mücadele dönemi savaş yılları olduğundan okullarla ilgili sayısal veriler tam olarak bulunamazken Cumhuriyet döneminde okul ve öğrenci sayıları ayrıntılı bir şekilde tespit edilmiştir. Ayrıca Cumhuriyet döneminde Musiki Muallim Mektebi ve Köy Enstitüleri gibi karma eğitim veren kurumlarda açılmıştır. Azınlık ve yabancı okullarında da karma eğitim uygulaması görülmüştür.AbstractThe main objective of this research is to analyze “the ideas, debates and practices in Turkish Education System on Coeducation between 1908 and 1950".The reason for choosing coeducation as the subject of this research is to show how the teachers and intellectuals evaluate coeducation that plays an important role in Turkish cultural and social lifestyle and how much these ideas are effective on today's educational system. In addition, this study is very important because there are some parts in some thesis and books about coeducation but there is not a comprehensive research. This study aims to fill this gap.This research has used national magazines and newspapers, books and memories of teachers about coeducation between 1908 and 1950.These sources have been decided after catalog scanning. There are three parts in our research: a) II. Constitutional Period (1908-1918) b) National Struggle Period (1919-1922) c) Republican Period (1923-1950). Obtained data have been classified in chronological order and evaluated according to each period; information about coeducation has been organized under sub-headings.Because of reasons such as increase in the numbers of girls that were educated or wished to be educated in Primary School- Junior High School and Senior High School, economical inadequacies for building single-sex schools coeducation came to the fore and started to be discussed. It was started to be discussed by the media.Although there are different discussions on coeducation in each period, ideas on how to practise it are close to each other. First ideas about coeducation were about Darülfünûn and this practice resulted in some discussions. After that, ideas about coeducation were put forward for secondary schools, high schools and teacher’s training schools. These ideas were practised and caused discussions.Discussions and ideas were generally practised examples and impressions of Europe. In addition, opponent ideas of coeducation were generally based on religious beliefs. Proponents were generally defending coeducation because of economic reasons and as a necessary part of modernization.Primary schools were opened in different parts of the country during Constitutional Era. Most of them were mixed-sex. Because of the war, there were no reliable statistical data of the National Struggle Period but detailed report of the number of schools and students were possible to find for Republican Era. Coeducation schools such as Music teacher’s training school and village institutes were opened during Republican Era. Coeducation was also practised in minority schools and foreign schools.