Meta-etik bir teori olarak ahlâkî sezgiciliğin savunulabilirliği
Özet
Bu çalışmamızda, genel olarak meta-etik ve meta-etik teoriler hakkında bilgi verdikten sonra bu alanda ortaya çıkan teorilerden birisi olan “ahlâkî sezgiciliğin”, özellikle naturalist ve anti-realist ahlâk anlayışlarını benimseyen kişiler tarafından çok kolayca reddedilebilecek bir teori olarak görülmesine rağmen, temel tezleri itibariyle diğer teoriler içerisinde daha savunulabilir bir teori olduğunu ortaya koymaya çalıştık. Bu amacı gerçeklestirebilmek için de çalışmamızı birisi giriş olmak üzere toplam üç bölüme ayırdık. Girişte genel olarak ahlâk, etik ve meta-etik hakkında bilgi verdik. Birinci bölümde ahlâkî sezgiciliğin meta-etikteki yerini tespit etmek için, meta-etik teorilerin sınıflandırılmasından ve diğer meta-etik teorilerden genel olarak bahsettik. Tezimizin asıl amacı ahlâkî sezgiciliğin savunulabilirliğini ortaya koymak olduğundan, bu amacı gereçekleştirmenin ilk aşaması olarak, birinci bölümde ayrıca alternatif meta-etik teorilerinin başarısızlığını ortaya koymak için onlara yöneltilen eleştirileri sunduk. Bu şekilde alternatif teorilerin başarısızlığını ortaya koyduktan sonra çalışmamızın ikinci bölümünde çalışmamızın ana gövdesi olan “Ahlâkî Sezgicilik” üzerinde yoğunlaştık. Bu bölümde ahlâkî sezgiciliğin ahlâk felsefesi tarihindeki gelişim seyrinden ve temsilcisi olarak görülen filozofların sezgicilikle bağlantılı fikirlerinden kısaca bahsedip, ahlâkî sezgiciliğin temel tezlerini tespit etmeye ve bunları açıklamaya çalıştık. Buna göre meta-etik bir teori olarak ahlâkî sezgicilik şu temel tezlerden oluşmaktadır: (1) Ahlâkî Realizm, (2) Ahlâkî niteliklerin naturel niteliklere indirgenemeyeceği anlayışı, (3) Bilişselciliğin ve temelselci bilgi anlayışının kabulü, (4) Ahlâkî inançların ahlâkî eylem için güdüleme ve gerekçe sağlayabileceği anlayışı. Sezgici teorinin temel tezlerini ortaya koyduktan sonra üçüncü bölümde bu tezleri desteklemek için sunulan kanıtları değerlendirmeye çalıştık. Sunulan bu kanıtlar sezgici teorinin savunulabilirliğini ortaya koyma sürecinde ikinci aşamayı oluşturacaktır. Bu bölümde ayrıca, sezgici teorinin savunulabilirliğini ortaya koymanın son aşaması olarak, bu teoriye yöneltilen eleştirileri ve sezgiciliğin modern dönemlerdeki savunucularının bu eleştirilere vermiş oldukları cevapları ele almaya çalıştık. Çalışmamızın sonucunda ahlâkî sezgiciliğin temel tezleri itibariyle diğer meta-etik teoriler karşısında daha savunulabilir bir teori olduğu, fakat onun temel tezlerinin daha ayrıntılı ve açık bir şekilde islenmesi gerektiği sonucuna ulaştık.Abstract In this dissertation, we aimed at examining meta-ethical theories and proving the defensibility of ethical intuitionism against alternative theories. To achieve this aim we divided our dissertation into an introduction and three chapters. In introduction we have given information about meta-ethics and meta-ethical problems. In the first chapter we gave general information about metaethical theories so that we could see the place of ethical intuitionism in these theories. As our main aim is to prove the defensibility of ethical intuitionism against alternative meta-ethical theories, in this chapter we also examined arguments against these theories. As the result of this examination we concluded that there are very serious problems for these theories. After this first stage in the defense of intuitionism, in the second chapter we examined basic thesis of intuitionism in a more detailed way. According to this, ethical intuitionism as a meta-ethical theory consists of four basic thesis: (1) Moral realism, (2) Non-naturalism, (3) Cognitivism and foundational moral epistemology, (4) Internalism about moral motivation and moral rationalism about reasons for moral acts. In the third chapter, as second stage in defense of intuitionism, we examined general arguments for these basic thesis of ethical intuitionism. In the third chapter, we also examined general arguments against ethical ıntuitionism and answers given by intuitionists. We concluded after this examination that these arguments against intuitionism are not very sound and they are answerable by intuitionists. So, at the end of this dissertation we concluded that ethical intuitionism as a meta-ethical theory which consist of above four basic thesis is more defensible theory against alternative theories in the meta-ethical field. However, in our opinion, these basic thesis must be examined in a more detailed and clear way by defenders of these thesis.