Başlıksız
Özet
Şanlıurfa Şehri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin Orta Fırat Bölümü'nde yeralmaktadır. Şehir, yerleşme tarihi bakımından Türkiye'nin en eskilerindendir.Arkeolojik araştırmalar sonunda, şehrin ilk kuruluş tarihinin Neolitik Dönem'e kadar dayandığı ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, şehir 11000 yıllık bir tarihe sahiptir.Sözkonusu Neolitik yerleşme, Yeni mahalle sınırları içinde yer almasından dolayı, Neolitik Yenimahalle Yerleşmesi olarak adlandırılmıştır.Yapılan araştırmalar, Şanlıurfa Şehri'nin ilk kuruluş yerinin, balıklı göllerin kuzeyinde yer alan Tılfındır Tepesi olduğunu ortaya koymuştur. Şehrin kuruluş yeri seçiminde fiziki etmenlerin büyük bir rol oynadığı görülmektedir. Bu etmenler, sudurumu, güvenlik, verimli tarım alanlarının varlığı, barınak ve alet yapımı için elverişli malzemenin varlığı, avlayıcılık ve toplayıcılığa elverişli flora ve faunanınvarlığı ve bunlar üzerindeki dolaylı etkileri olan iklimdir. Şehrin ilk kurulduğu bu alan incelendiğinde, yukarıda sayılan etmenler açısından hayli elverişli şartlar taşıdığı görülmektedir.Şanlıurfa Şehri, tarihsel süreç boyunca çeşitli gelişme evreleri geçirmiştir.Neolitik Dönem'den itibaren başlayan bu gelişme evreleri, sırasıyla Selevkoslar, Roma/Bizans, İslam, Haçlı, Selçuklu, Eyyubi, Akkoyunlu, Osmanlı ve nihayet Türkiye Cumhuriyeti devletleri dönemlerinde yaşanmıştır. Bu evreler içinde M.Ö. II. yüzyıldan itibaren farklı din ve kültürlere sahip insanların bir arada yaşaması,kültürel zenginliğinin oluşumunda ve şehrin şekillenmesinde etkili olmuştur.Gelişme evreleri içinde, ekonomik ve sosyal özelikler bakımından önemligelişmelerin yaşandığı dönemler, İslam öncesi dönemde Osrhoene krallığı/Bizans,Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemleridir.Şehrin önemli yolların birleştiği bir alanda yer alması tarihi boyunca ticaret faaliyetlerini canlı tutmuştur. Özelikle Osmanlı döneminde şehrin ticaret faaliyetlerinin hayli canlı olduğu ve Cumhuriyet döneminde de farklı şehirlerle yapılarak devam ettiği görülmektedir. Bunun yanında verimli tarım alanlarına yakınoluşu, şehrin ekonomisinde tarımın etkili olmasına neden olmuştur.Şehirsel fonksiyonların çeşitlendiği ve geliştiği en önemli dönem Cumhuriyetdönemidir. Özellikle 1950 yılından sonra yaşanan gelişmelere bağlı olarak, nüfus yüksek bir hızda artmış, hizmet ve sanayi sektörlerinde önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Bu bakımdan Cumhuriyet döneminde de 1988 sonrası dönem şehirsel gelişmenin en önemli olduğu dönemi oluşturmaktadır. Bunda GAP'ın devreye girmesiyle birlikte tarım, hizmet ve sanayi sektörlerinde yaşanan gelişmenin önemli bir rolü bulunmaktadır.Şehir gelişme sürecinde hakim olan kavim ve devletler döneminde farklıadlarla anılmıştır. Şehrin bilinen en eski adı Urhay/Orrhei/Orhai'dir. Daha sonraki dönemlerde sırasıyla Edessa, Ruha, Urfa ve nihayet Şanlıurfa adlarını almıştır.Yaşanan gelişmelere bağlı olarak şehir, mekânsal olarak da geniş bir alana yayılmıştır. 2003 yılı itibariyle şehirsel alanın yüzölçümü 3102 hektara ulaşmıştır.Şanlıurfa'da gelişme sürecine bağlı olarak bir takım şehirsel sorunlar daortaya çıkmıştır. Bu sorunları Çarpık kentleşme ve gecekondulaşma, tarımalanlarının işgali, ulaşım, altyapı ve şehirsel alanın yanlış kullanımı olarak ifade etmek mümkündür.