Konya şartlarında farklı ekim zamanlarının bazı aspir (Carthamus Tinctorius l.) çeşitlerinde önemli tarımsal karakterler üzerine ve verime etkisi

Abstract

Bu çalışma aspir çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının verim ve verim ögeleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amacıyla, 2005 ve 2006 üretim yıllarında Konya koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada üç aspir çeşidi (Dinçer, Remzibey, Yenice) ve üç ekim zamanı (10 Mart, 30 Mart, 20 Nisan) uygulanmıştır. Araştırmada çeşit ve ekim zamanlarının bitki boyu, ilk dallanma yüksekliği, bitki başına yan dal sayısı, bitki başına tabla verimi, taç yaprağı verimi, tablada tohum sayısı, birim alanda tohum verimi, tohumda ham yağ oranı, ham yağ verimi, tohumda ham protein oranı, tohumda kabuk oranı, 1000 tohum ağırlığı ve hasat indeksi üzerine etkileri incelenmiştir. İki yıl süreyle yürütülen çalışmada ele alınan özelliklerde yıllar arası farklılıklar önemli bulunmuş ve yıllar ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Ele alınan özelliklerin çoğunda; çeşitler ve ekim zamanları arasındaki farklılık istatistiki bakımdan önemli olarak bulunmuştur. Ekim zamanındaki gecikmeler verimde azalmalara neden olmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; birinci yıl Dinçer çeşidinde 100.45-156.20 kg/da, Remzibey çeşidinde 82.89-159.17 kg/da ve Yenice çeşidinde 117.45-157.66 kg/da arasında değişen tohum verimi elde edilirken, ikinci yıl bu değerler sırasıyla; 119.53 - 147.89 kg/da, 115.96 - 172.69 kg/da ve 114.52-147.34 kg/da arasında değişmiştir. Birinci yıl Dinçer çeşidinde 12.80- 15.72 kg/da, Remzibey çeşidinde 9.93-12.66 kg/da ve Yenice çeşidinden 15.53-18.34 kg/da taç yaprağı verimi elde edilmiştir. İkinci yıl bu değerler sırasıyla; 14.47-15.73 kg/da, 12.08-13.06 kg/da ve 15.36-16.93 kg/da olmuştur. Her iki yılda da en düşük birim alan tohum verimi üçüncü ekim zamanından elde edilirken, en yüksek birim alan tohum verimi ise birinci ve ikinci ekim zamanlarından elde edilmiştir. Diğer verim unsurları olan bitki boyu, ilk dallanma yüksekliği, bitki başına yan dal sayısı, bitki başına tabla sayısı, tablada tohum sayısı, tohumda ham yağ oranı, ham yağ verimi, tohumda ham protein oranı, tohumda kabuk oranı, 1000 tohum ağırlığı ve hasat indeksinden elde edilen değerler ise sırasıyla; 38.05-63.77 cm, 21.08-52.35 cm, 3.97-10.20 adet, 6.04-13.95 adet, 26.69-42.10 adet, % 40.10-48.33, 19.99-41.08 kg/da, % 10.52-24.82, % 44.08-51.48, 38.84-45.39 g, % 31.41-40.68 arasında değişmiştir.