Türk sinemasında kültür sorunlarına yaklaşım biçimleri (1960–1970 dönemi)
Özet
Sinema toplumun kendisini nasıl tanımladığını anlatan kültür öğelerinden biridir ve filmlerde ait oldukları dönemin kültürel yansımalarını bulmak olanaklıdır. Buradan hareketle bu çalışmada 1960-1970 döneminin Türk sinemasında dönemin kentleşme yapısı, aile yapısı ve kadının toplumsal konumu sınırlılığında kültür sorunlarına yaklaşım biçimleri incelenmiştir. 1960–1970 döneminde Türkiye’nin sosyo-kültürel yapısı, dönemin kentleşme yapısı, aile yapısı ve kadının toplumsal konumu başlıklarında incelenmiştir; yanı sıra 1960–1970 dönemi Türk sinemasının genel durumu aktarılmıştır. Ardından döneme ait şekilde belirlenen ve gerçekçi tarzda çekilmiş olan 22 filmden, “mekansal yapı ve ilişkiler”, “ekonomik yapı ve sınıfsal ilişkiler” ve “kültürel yönelimler” başlığında edinilen bulgular, kentleşme olgusu, aile yapısı ve kadının toplumsal konumu başlıklarında değerlendirilmiştir. Filmlerde kentleşme süreciyle birlikte, kent yaşamına uyumun zorlukları ve ortaya çıkan yabancılaşmanın derinlemesine işlendiği görülmüştür. Filmlerin genelinde aile kurumunun kutsallığı ön plana çıkarılmakta ve bunun yanında, bu belirsizlik ve hızlı değişim karşısında bir destek ve koruma mekanizması olarak ailenin işlevi ön plana çıkmaktadır. kadına ilişkin geleneksel rol ve tanımların varlığını sürdürmeye devam ettiği görülmüştür ancak hızlı değişim sürecinin kadının konumuna yansıması kentlerdeki geleneksel yapının dışındaki kadınlar üzerinde başlamıştır. Kısacası, bir yandan kendi içinde izleyicisine ayna tutmuş olması, bir yandan da kültürel yapı içinde toplumsal dinamiklerle etkileşim halinde olması ile sinema, kendi ve ötekini anlamak adına sosyal antropoloji açısından önemli bir kaynaktır.