Ernst Bloch, ütopyacılık ve kurtuluşçu teolojiler
Göster/ Aç
Yazar
YALÇINKAYA, Ayhan (Tez Danışmanı)
TUTKAL, Serhat (Yazar)
Üst veri
Tüm öğe kaydını gösterÖzet
Karl Mannheim, Daniel Bell ve Francis Fukuyama, yaklaşık otuzar yıl arayla,bir biçimde ütopyanın öldüğünü iddia etmişlerdir. Bu iddialar Margaret Thatcher'ın"alternatif yoktur" sloganında cisimleşmektedir. Neo-liberal sistem başka birdünyanın mümkün olmadığını, mümkün olan tek dünyada yaşadığımızı iddia eder.Mevcut sistemin gerek ekonomik, gerekse hukuki yönden hızlı bir incelemesiyapıldığında ise bu iddianın geçersiz olduğu anlaşılacaktır. Ütopyanın ölmek bir yanagüçlendiğini söylemek çok daha doğrudur. '68 hareketinden bu yana meydana gelentoplumsal hareketler, Güney Amerika'da ortaya çıkan kurtuluş teolojisi ve özellikle21. yüzyılda oldukça güçlü bir biçimde kendini gösteren sokak hareketleri ütopyanınölmediğini, insanların hala daha iyi bir dünyanın mümkün olduğuna inandıklarınıgöstermektedir. Kendi düşüncesini "S henüz P değildir" biçiminde özetleyen Bloch,bu güçlenen ütopyacılığın düşünürü olarak görülebilir. Bloch'un felsefesi, Henüz-Olmayan'ın, Mevcut-Değil'in felsefesi olarak, alternatiflerin varlığını oldukça güçlübir biçimde ortaya koymaktadır. Bu felsefe ise, Bloch'un Marksizminin,ütopyacılığının ve teolojisinin oluşturduğu bir bütündür.Bloch, hem Batı'da hem de Doğu Bloku'nda görmezden gelinmiş bir isimdir.Çalışmalarının yabancı dillere çevrilmesi ölümüne yakın gerçekleşmiştir, '90lı yıllaradek, özellikle İngilizce konuşulan dünyada, Bloch üzerine yapılmış çok fazla çalışmabulunmamaktadır. Doğu Bloku'nda idealistlikle, davaya ihanet etmekle suçlananBloch, Batı'da ise fazla radikal bir Marksist olduğu gerekçesiyle görmezdengelinmiştir. Bloch'un özgün Marksist kavrayışının hakettiği biçimde incelenmesi260henüz yeni bir gelişmedir. Özellikle Marksizm içinden Bloch'a yönelen eleştiriler isegenellikle onun ütopyacılığından ve teolojisinden kaynaklanmaktadır.Bloch için ütopyacılık "Thomas More tarzıyla" veya devlet romanlarıylasınırlanamaz. Bu ütopyacılık doğrudan Mümkün ve Yeni kategorileriyle ilişkili birütopyacılıktır. Bloch, dini de belirli dinsel biçimlerle sınırlamaz. Onun için dinin enönemli özelliği heretikler yaratabilmesidir. Her ne kadar Bloch'un hem ütopyacılığıhem de teolojisi Marksist çevrelerden kendisine yöneltilen eleştirilerin temelsebepleri olsa da, Bloch'un somut ütopyacılığı ve ateist teolojisi Marksizmiyleuyumludur.Bu çalışmanın giriş bölümünde ütopyanın ölümü iddialarına değinilmiş ve buiddiaların geçersizliği olabildiğince gösterilmiştir. Birinci bölüm, Bloch'un yaşamı veMarksizmi üzerinedir. İkinci bölümde, Bloch'un felsefesi ve kavramları açıklanarakBlochçu ütopyacılığın nasıl bir ütopyacılık olduğunun gösterilmesi amaçlanmıştır.Üçüncü bölümde ise Bloch'un teolojisi ve bağlantılı olarak kurtuluş teolojisi incelenmiştir.AbstractKarl Mannheim, Daniel Bell and Francis Fukuyama, with approximately 30years between each other, claimed that utopia is dead in their own fashion. Thisclaims materialize in Margaret Thatcher's motto: "There is no alternative". Neoliberalsystem claims that there are no other possible worlds and we are living in theonly world which can exist. However, a quick examination of current system'seconomic and juridical aspects shows that this claim is invalid. Talking about utopia'sstrengthening instead of its death seems more accurate. Social movements since '68movement, South America's liberation theology and 21st century's strong streetmovements show that utopia is not dead, people still believe that a better world ispossible. Considering he summarized his philosophy with "S is not yet P", ErnstBloch can be thought as this strong utopianism's thinker. Bloch's philosophy, as aphilosophy of Not-Yet, demonstrates that alternatives exist. This philosophy is anentirety which consists of his Marxism, utopianism and theology.Bloch is a philosopher who has been ignored in both the West and the EasternBloc. First translations of his work took place near Bloch's death and until '90s,especially in English speaking world, he has been mostly unknown. In the EasternBloc, he was accused of idealism and being a traitor; in the West he was ignoredlargely because of his radical Marxism. Studies on Bloch's unique Marxism arerelatively new. Bloch was, and continues to be, criticized by a large number ofMarxists and that is mainly because of his utopianism and his theology.262For Bloch, utopianism is not limited to "Thomas More style" or state novels.Bloch's utopianism is directly related to categories like Possible and Novum. Bloch,also, does not limit religion to some of its forms. For him, "the best thing aboutreligion is that it makes for heretics". Even though, both Bloch's utopianism and histheology are the main reasons for the criticism towards him from Marxist circles,Bloch's concrete utopianism and atheist theology are compatible with his Marxism.In this study's introduction section, I have dealt with "the death of utopia"claims. The first chapter is on Bloch's life and his Marxism. Aim of the secondchapter is explaining Bloch's philosophy and his concepts, so that we can see whatkind of an utopianism is the Blochean utopianism. In the third chapter I haveexamined Bloch's theology and in relation with it, the liberation theology.