Azotlu ve organik gübrelemenin Beypazarı yöresinde yetiştirilen bazı sebzelerin nitrat kapsamına etkisi
Özet
Araştırmanın amacı, Beypazarı yöresinde çiftçi koşullarında yetiştiriciliği yapılan bazı sebzelerde, yöresel azotlu gübre ve organik tavuk gübresi uygulamalarının nitrat akümülasyonuna etkisinin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, ilçede yetiştiriciliği yapılan ıspanak, marul ve havuç gibi sebzelerde nitrat kapsamları, 3 farklı günde (hasat günü, hasattan sonra 2. gün ve hasattan sonra 5. gün) analiz edilerek belirlenmiş ve bekleme süresince sebzelerin nitrat miktarındaki değişim irdelenmiştir. Ayrıca bu sebzelerin yetiştirildiği arazilerin 0-20 cm ve 20-40 cm'lik derinliğinden alınan toprak örneklerinin bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri ile bitki besin elementi durumları irdelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, ortalama nitrat düzeyleri taze ağırlık esasına göre ıspanak için 966-1540 mg/kg, marul için 1280-1811 mg/kg ve havuç için 1004-1398 mg/kg arasında değişmiştir. Farklı günlerde yapılan nitrat analizleri sonucunda bekleme süresince sebzelerin nitrat içeriği artış göstermiştir. Sebzelerin nitrat kapsamı, yöresel azotlu gübre uygulamalarından özellikle nitrat formunda azotlu gübre uygulamaları ile tavuk gübresi uygulamalarında artış göstermiş, ancak sebzelerde belirlenen nitrat miktarları insan sağlığı için tavsiye edilen kritik değerlerden (WHO ve FAO'ya göre 60 kg ağırlığındaki bir insan için günlük vücuda alınan nitrat düzeyi 2000 mg'ın altında olmalıdır) düşük bulunmuştur. Elde edilen bulgular, genel olarak yöre sebzelerinde nitrat akümülasyonu açısından şu an için önemli bir sorun bulunmadığını göstermektedir. AbstractThe main object of this study was to observe the effect of regional N-fertilizer applications and organic chicken manure applications on the nitrate accumulation of some vegetables grown on farmer?s fields located at Beypazarı region. For this reason, leaf samples of some vegetables, namely spinach, lettuce and carrot analysed for nitrate contents in 3 different days and the differences in nitrate content of vegetables were examined during storage. Also the soil samples taken from a depth of 0-20 cm and 20-40 cm depth of each sampling field were analysed for some physical and chemical properties and plant nutrient elements. According to the results of this study, different nitrate levels (966-1540 mg/kg in spinach, 1280-1811 mg/kg in lettuce, 1004-1398 mg/kg in carrot) were determined and during storage, the nitrate content of vegetables was increased. It was also found that the nitrate content of vegetables was increased with increasing regional nitrogen use (especially in the form of nitrate) and chicken manure use. The nitrate contents of many vegetables were usually found to be less than the critical levels (FAO and WHO reports have recommended a level of less than 2000 mg nitrate for per 60 kg body weight of humanbeigns). The findings obtained from this study generally showed that there were no significant nitrate accumulation problems in the vegetables grown in this region.