Patlıcanda (Solanum melongena L.)somatik embriyogenezis ve organogenezis üzerinde bir araştırma
Özet
Patlıcanda değişik organ ve dokulardan in vitro regenerasyon konusunda önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Ancak bilindiği gibi gen aktarımı için yapılan çalışmalarda rejenerasyon aşamasının optimizasyonu büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, patlıcanda in vitro bitki regenerasyonu için en uygun eksplant ve besin ortamı bileşiminin belirlenmesi ve ayrıca genotip etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bitkisel materyal olarak iki adet açık döllenen patlıcan çeşidi (Long Purple ve Topan), bir adet yerli melez genotip (3x8) ve bir yabani tür (Solanum integrifolium) kullanılmıştır. In vitro koşullarda çimlendirilen patlıcan tohumlarından elde edilecek fidelerden iki farklı eksplant tipi hazırlanmıştır. Bunlardan birincisi hipokotil parçaları olup diğeri de kotiledon yapraklarının uzunlamasına ikiye bölünmesiyle elde edilen doku parçalarıdır. Besin ortamı olarak MS temel besin ortamı kompozisyonu kullanılmış; bu ortam iki farklı karbonhidrat kaynağı ile (%1.5 oranında glukoz veya %2 oranında sakaroz) zenginleştirilmiştir. “2 mg/l zeatin ve 0.01 mg/l NAA”; “4 mg/l NAA”; “10 mg/l NAA” ise, büyüme düzenleyici katkısı olarak kullanılmıştır. Tesadüf parselleri deneme desenine göre kurulan denemede her bir uygulamada 50’şer adet eksplant olacak biçimde yapılan eksplant dikimlerinden sonra kültürler iklim odasında karanlıkta 3 hafta süreyle tutulmuş ve bu sürenin sonunda gözlem yapılmıştır. Gözlemlerde kallus oluşturma oranı, somatik embriyo veya organogenesis varlığı (sürgün ve kök oluşumu) belirlenerek eksplant başına oluşan miktarları saptanmıştır. Genotiplere göre besin ortamı bileşimi çok etkili olmuştur. Genel olarak G3 ve S3 ortamlarının sürgün oluşturma kapasitesi yüksek bulunmakla birlikte, bazı çeşitlerde daha uygun ortamların da olduğu görülmüştür 3x8 melez genotipi, sürgün oluşturma kapasitesi en yüksek genotip olarak dikkati çekmiştir. Gen aktarımı çalışmalarına başlamadan önce, çalışılacak genotipte sürgün regenerasyonu için uygun ortamın mutlaka belirlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.AbstractImportant developments have been made in in vitro regeneration subject using eggplant organs and tissues. As far as known at gene transfer studies optimization of regeneration stage has great importance. In this study, it is aimed to get the best explant and growth medium combination for in in vitro plant regeneration of eggplant and also to find genotype effect. As vegetal material two open fertilized eggplant type (Long Purple ve Topan), one native hybrid genotype (3x8) and one wild species (Solanum integrifolium) were used. Two different explant types have been prepared from seedlings obtained by eggplant seeds germinated in vitro. First are hypocotyl parts, others are tissue parts obtained by horizontally cotyledon leaves divided into two. As agrowth medium, MS medium was used; this environment enriched with two carbohydrate supply (1.5% glucose or 2 % sakaroz). . “2 mg/l zeatin ve 0.01 mg/l NAA”; “4 mg/l NAA”; “10 mg/l NAA” were used as additional growth regulator additive. According to randomized test block design, 50 explants were used for each treatment , cultures were placed in dark air conditioned room for 3 weeks time and observations were taken after this period. Callus generation ratio, somatic embryo or organogenesis existence (shoot and root development) and amount occured per eksplant were determined. In respect of genotype, composition of growth medium was effective. In general, shoot generation capability of G3 and S3 environment was observed high, some other environments were found more suitable. 3x8 hybrid genotype found as the most capable for shoot generation. It is concluded that before starting gene transfer studies, suitable environment has to be determined for shoot regenaration of genotype that will be worked on.