| dc.description.abstract | Et Sanayi şletmelerinde, Parçalama Departmanı Birleşik Ürünlerinde Çeşitli Maliyet Hesaplama Yöntemleri Üzerine Bir Araştırma Çiğdem Kılıç Bu araştırmanın amacı, birleşik üretim sonucu karkas gövdeden farklı özellik ve miktarda ürünlerin elde edildiği et sanayi işletmelerinde maliyet hesaplama ve masraf unsurlarının dağıtımında uygulanan yöntemlerin incelenmesidir . Bu araştırmanın gerecini, kamuya ait bir et sanayi işletmesinin 2004 dönemine ait veri, rapor ve kaynakları ile incelenen yöntemlere ilişkin literatür oluşturmuştur. Örnek işletmenin parçalama departmanına ait verilerden dört farklı yöntemden yararlanılarak toplam birleşik maliyet birleşik ürünlere dağıtılmıştır. Bu yöntemler; üretim miktarı yöntemi, ağırlıklı ortalama yöntemi ve piyasa fiyatını esas alan yöntemlerdir. Elde edilen bulgular yine yöntemler itibariyle karşılaştırılmıştır. Örnek işletmede 2004 yılında kıyma, kuşbaşı, biftek, rosto, pirzola, kontrfile ve bonfile olmak üzere birleşik ürünler elde edilmiş ve toplam 2 387 205 816 195 TL birleşik gider yapılmıştır. Üretim miktarı yönteminde, sadece her bir birleşik üründen yapılan üretim miktarı dikkate alındığından bütün ürünler için tek bir ortalama maliyet hesaplanmıştır. Bu yönteme göre birleşik ürünlerin birim maliyetleri 12 102 192 TL/kg olarak tespit edilmiştir. Ağırlıklı ortalama yönteminde birleşik ürünlerin maliyet payları, birleşik ürünlerin KDV hariç ortalama piyasa fiyatları baz alınarak hesaplanan ağırlık katsayıları yardımıyla bulunmuştur. Buna göre birleşik ürünlerin birim maliyetleri kıymada 9 777 860 TL/kg, kuşbaşında 11 994 503 TL/kg, pirzolada 15 516 504 TL/kg, rostoda 15 516 504 TL/kg, biftekte 16 548 147 TL/kg, kontrfilede 16 726 542 TL/kg, bonfilede 20 590 155 TL/kg olarak tespit edilmiştir. Piyasa fiyatını esas alan yöntemlerden satış hâsılatı yöntemine göre, birleşik ürünlerin birim maliyetleri sırasıyla; kıymada 9 777 983 TL/kg, kuşbaşında 11 994 654 TL/kg, pirzolada 15 516 699 TL/kg, rostoda 15 516 699 TL, biftekte 16 548 102 TL/kg, kontrfilede 16 726 752 TL/kg, bonfilede 20 590 413 TL/kg olarak tespit edilmiştir. Piyasa fiyatını esas alan yöntemlerden net satış hâsılatı yöntemine göre, birim maliyetleri sırasıyla; kıymada 9 934 526 TL/kg, kuşbaşında 12 307 874TL/kg, pirzolada 15 960 237 TL/kg, rostoda 15 973 256 TL/kg, biftekte 17 017 013 TL/kg, kontrfilede 17 223 772 TL/kg, bonfilede 21 181 743 TL /kg olarak tespit edilmiştir. Bu çalışmada örnek olarak alınan et sanayi işletmesinin parçalama bölümü verileri kullanılarak yapılan analizde kombinanın toplam birleşik maliyetlerinin yüksek seviyede olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle birleşik ürünlerin ortalama birim satış fiyatlarının, birleşik ürünlerin birim maliyetlerinden hesaplanan yöntemler itibariyle düşük olduğu tespit edilmiştir. AbstractA Study on Various Cost Calculation Methods Employed for the Compound Products at the Cutting Department of Industrial Meat Processing Plants. Çiğdem Kılıç This study investigates the cost calculation and expense component distribution methods employed at the industrial meat processing plant, in which products of different properties and amounts are obtained from the carcass. This study evaluates 2004 data, reports and reference materials of a public industrial meat processing plant, and the relevant literature about the methods used. Data are obtained from the sample enterprise?s cutting department, and employing four different methods, the total compound cost is distributed to the products. Those methods employed are based upon the production quantity, weighed mean value and the market price. The findings derived from available data are compared and contrasted again by the methods. The compound products obtained at the selected plant in 2004 are ground beef, diced beef, beef steak, roast, rib steak (bone in), tenderloin steak and sirloin steak. The amount of total compound cost is 2 387 205 816 195 TL. When employing production quantity method, only the produced amount for each single compound product is considered, therefore, there is only one average cost calculated for all products. By this method, the unit cost for compound products is found to be 12 102 192 TL/Kg. Using the weighted mean value method, cost shares of the compound products are calculated taking into account the average market prices excluding the V.A.T, and calculating the weighted coefficients on that basis. By that method, the unit prices of the compound products are found to be; 9 777 860 TL/kg for ground beef, 11 994 503 TL/kg for diced beef, 15 516 504 TL/kg for Rib steak (bone in), 15 516 504 TL/kg for roast, 16 548 147 TL/kg for beef steak, 16 726 542 TL/kg for tenderloin steak, and 20 590 155 TL/kg for sirloin steak. Employing the sales revenue method, which is one of the market price based methods, the unit costs of compound products are found to be respectively; 9 777 983 TL/kg for ground beef, 11 994 654 TL/kg for diced beef, 15 516 699 TL/kg for Rib steak (bone in), 15 516 699 TL for roast, 16. 548. 102 TL/kg for beef steak, 16 726 752 TL/kg for tenderloin steak, and 20 590 413 TL/kg for sirloin steak. By the net sales revenue method, which is again one of the market price based methods, the unit costs of compound products are found to be respectively; 9 934 526 TL/kg for ground beef, 12 307 874 TL/kg for diced beef, 15 960 237 TL/kg for Rib steak (bone in), 15 973 256 TL for roast, 17 017 013 TL/kg for beef steak, 17 223 772 TL/kg for tenderloin steak, and 21 181 743 TL/kg for sirloin steak. Analyzing the data obtained from the cutting department of the investigated industrial meat processing plant; it is identified in this study that, the total compound costs in this compound plant are high level. Thus, employing the methods, it is concluded that the average unit sales prices of the compound products are lower than the unit costs of the compound products. | |
