Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde hastaneden edinilmiş Acinetobacter baumannii bakteriyemilerinde fatalite hızı ve ilgili risk etmenleri
Özet
A. baumannii Dünya genelinde birçok hastanede önemli bir nozokomiyal patojen haline gelmiştir. Fatal Acinetobacter bakteriyemisi bildirimlerinin giderek artması, bu patojenin klinik önemini vurgulamaktadır. Acinetobacter bakteriyemisi ile ilişkili kaba mortalite oranları %6,5 ile %57 arasındadır. A. baumannii bakteriyemilerinin küresel bir problem olması ve Türkiye'de bu konuda henüz yeterli veri bulunmaması nedeniyle, bu çalışma A. baumannii bakteriyemilerinde fatalite hızı ve fatalite risk etmenlerinin saptanması amacıyla planlandı. Çalışma retrospektif kohort şeklinde yapıldı. 1 Ocak 2006 ile 31 Mayıs 2008 tarihleri arasında nozokomiyal A. baumannii bakteriyemisi olan hastaların tümü çalışmaya dahil edildi. Çalışma süresi içinde A. baumannii bakteriyemisi olan 97 hasta tanımlandı. Hastaların yaş ortalaması 51,3 idi ve %61,9'u erkekti. Fatalite hızları 14. günde, 30. günde ve hastanede yatış süresi sonunda sırasıyla %37,1, %53,6 ve %59,8 bulundu. Tek değişkenli analiz sonuçlarına göre bakteriyemi sonrası ilk 14 gün içinde ölen hastalarda fatalite için anlamlı bulunan parametreler; 65 yaşın üzerinde olma, APACHE II skoru yüksekliği, ampirik antibiyotik tedavisinin uygun olmaması, uygun tedavi almıyor olması, bilincin kapalı olması, hipotansiyon varlığı, lökopeni olması, septik şok varlığı, üre yüksekliği, mekanik ventilasyon desteği, total parenteral nütrisyon desteği, arteriyel kateterizasyon, izole edilen suşun siprofloksasin ve imipeneme dirençli olması olarak saptandı. 30. günde yapılan tek değişkenli analizde fatalite için anlamlı bulunan parametreler; 65 yaş üzerinde olma, APACHE II skoru yüksekliği, bilincin kapalı olması, hipotansiyon varlığı, lökopeni olması, septik şok varlığı, üre yüksekliği, kreatinin yüksekliği, trombositopeni, anemi, mekanik ventilasyon desteği, total parenteral nütrisyon desteği, santral venöz kateterizasyon, arteriyel kateterizasyon, yoğun bakım ünitesinde yatma, sekonder bakteriyemi odağının akciğer olması, başka bir mikroorganizmanın trakeal aspirat kültüründe üremesi, uygun tedavi almıyor olması, izole edilen suşun amikasin, siprofloksasin, gentamisin, meropenem ve imipeneme dirençli olması olarak saptandı. Çok değişkenli analizde 14. günde yapılan değerlendirmede; mekanik ventilasyon desteği, lökopeni, hipotansiyon, 65 yaşın üzerinde olma ve başlanan ampirik tedavinin uygun olmaması; 30. günde yapılan değerlendirmede ise; TPN desteği, 65 yaşın üzerinde olma, aynı dönemde başka bir etkenin trakeal aspirat kültüründe üremesi, septik şok ve lökopeni varlığı fataliteyi etkileyen bağımsız risk etmenleri olarak saptandı. Hastalarda fataliteye etki eden risk etmenlerinin bilinmesi ve bu hastaların erken tanınması prognoz açısından önem taşımaktadır. Değiştirilmesi mümkün olan risk etmenlerine yönelik alınacak önlemler hayat kurtarıcı olabilir. Erken dönemde etkin antibiyotik tedavisinin uygulanması A. baumannii bakteriyemisine bağlı ölümleri azaltabilir.Abstract A. baumannii has become a major nosocomial pathogen in many hospitals of the World. Increasing reports of fatal Acinetobacter bacteremia underline the clinical importance of this pathogen. The crude mortality rate associated with Acinetobacter bacteremia ranges 6.5% to 57%. Because A. baumannii bacteremia is a global problem and there were not adequate data from Turkey yet, this study was planned to determine the fatality rate and fatality risk factors of nosocomial A. baumannii bacteremia. A retrospective cohort study was conducted. All patients with A. baumannii bacteremia between January 1, 2006 and May 31, 2008 were included in the study. Ninety seven patients with nosocomial A. baumannii bacteremia were identified during the study period. The mean age was 53.1 and 61.9% was male. Fatality rates at 14th day, at 30th day and at the end of hospital stay were found to be, respectively, 37.1%, 53.6% and 59.8%. Univariate analysis revealed that the risk factors for fatality at day 14 included: an age over 65, elevated APACHE II Score, receipt of ineffective empirical antimicrobial therapy, late shift to appropriate antimicrobial treatment, mechanical ventilation support, existence of arterial line, receiving TPN, unconsciousness, hypotension, leucopenia, elevated levels of urea, septic shock, and in vitro resistance to ciprofloxacin and imipenem. Univariate analysis of risk factors at day 30 revealed; an age over 65, elevated APACHE II score, hypotension, leucopenia, septic shock, elevated levels of urea and creatinin, receiving TPN, trombocytopenia, anemia, mechanical ventilation support, existence of arterial line and central venous line, intensive care unit stay, pneumonia as the source of infection, isolation of another microorganism from tracheal aspirate culture, inappropriate antimicrobial therapy, and in vitro resistance to amikacin, ciprofloxacin, gentamicin, meropenem and imipenem. Multivariate analysis revealed that the independent risk factors for fatality were mechanical ventilation support, an age over 65, leucopenia, receipt of ineffective empirical antimicrobial therapy and hypotension at day 14 and; hypotension, leucopenia, septic shock, receiving TPN, an age over 65 and isolation of another microorganism from tracheal aspirate culture at day 30. Awareness of fatality risk factors and early diagnosis of these patients are important for the prognosis. To take preventive measures for changeable risk factors may be life saving. Effective antibiotic treatment in early period can decrease deaths associated with A. baumannii bacteremia.