Şiddete maruz kalan kadınlarda psikolojik belirtiler: Kişilik özellikleri ve sosyal destek algısı açısından bir inceleme
Özet
Bu çalışmada, şiddete maruz kalan kadınlarda, maruz kalınan şiddet türünün, psikolojik sağlık üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, şu andaki ya da geçmişteki eşi, nişanlısı ya da romantik ilişki yaşadığı kişi tarafından fiziksel, cinsel, duygusal ya da ekonomik şiddete maruz kaldığını bildiren kadınların kişilik özellikleri ve sosyal destek algısının, psikolojik sağlıkla ilişkisi ele alınmıştır. Araştırmanın örneklemi, Ankara?da yaşayan 18-65 yaş arasındaki 769 kadından oluşmaktadır. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan Kişisel Bilgiler Formu ve Şiddete Maruz Kalma Formu (ŞMKF), Beş Faktör Kişilik Envanteri (BFI), Kısa Semptom Envanteri (KSE) ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği (ÇBASDÖ) uygulanarak elde edilmiştir. Araştırma sorularına yanıt olarak ulaşılan bulgulara göre psikolojik sağlık üzerinde temel etkisi olan değişkenler eğitim düzeyi ve şiddete maruz kalma; algılanan sosyal destek üzerinde temel etkisi olan değişkenler ise herhangi bir işte çalışıp çalışmama, eğitim düzeyi ve şiddete maruz kalmadır. Özdenetim ve gelişime açıklık kişilik boyutları üzerinde temel etkisi olan değişken eğitim düzeyi; özdenetim, yumuşak başlılık ve nevrotiklik üzerinde temel etkisi olan değişken şiddete maruz kalmadır. Farklı türden şiddete maruz kalan kadınlar araştırma değişkenleri açısından karşılaştırıldığında, dışadönüklük, özdenetim; özel bir insandan alınan sosyal destek, genel psikolojik sağlık, depresyon ve olumsuz benlik puanlarının şiddet türü açısından farklılık gösterdiği bulunmuştur. Şiddete maruz kalan kadınlarda psikolojik sağlığı yordayan değişkenlerin demografik değişkenler, ŞMKF toplam puanı, BFI dışadönüklük ve özdenetim alt ölçekleri ve ÇBASÖ?nün aile ve arkadaş alt ölçeği olduğu bulunmuştur. Genel olarak araştırma sonucunda elde edilen bulgular eş şiddetine maruz kalmanın kadınların psikolojik sağlıklarına zarar verdiği yönündedir. Abstract The aim of this study is to examine the effects of the violence on psychological well-being of women who are exposed to violence by their partner. The relationship between personality factors, perceived social support, and psychological symptoms of women who report that they have been exposed to physical, sexual, emotional, or economical violence by their former or current partner. The sample is composed of 769 women aged 18-65, living in Ankara. The data is being collected by means of a structured question form assessing the exposure to any kind of violence developed by the researchers, Brief Symptom Inventory, Big Five Inventory (BFI), and Perceived Social Support Inventory (PSSI). Results of the study show that there are significant main effects of education level and violence exposure on psychological well being of women and there are significant main effects of working status, education level and violence exposure on perceived social support. There is a significant main effect of education level on conscientiousness and openness to experience; of violence exposure on conscientiousness, aggreeableness and neuroticism. When variables are compared in terms of violence types a significant difference was found between the violence types according to the total points of extraversion, conscientiousness, social support received from a significant person, psychological well-being, depression and negative self perception. Variables predicting the psychological well-being of women exposed to violence are found to be demographic variables, total point of violence exposure indication form, extraversion and conscientiousness subcales of BFI, family and friend subscales of PSSI.