Kentsel dönüşüm projelerinin mekânsal ve sosyo-ekonomik etkileri: Diyarbakır İli Suriçi Bölgesi örneği
Özet
Kent mekanları, zaman içerisinde aşırı nüfus yığılmaları, ekonomik sebepler, sosyal gelişimdeki yetersizlik, yanlış yer seçimi, doğal afetler, çarpık yapılaşma gibi çeşitli sorunlar yüzünden yıpranır ve köhneleşir. Tarihi kentlerimizdeki korunması gerekli alanlardan biri olan kentsel sit alanları köhneme sorunları ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum planlama esaslarına bağlı kalarak yeniden yapılandırılmayı sağlamak için kentsel dönüşüm konusunu gündeme getirmiştir. Ülkemizde ve dünyada, yenileme, dönüşüm ve iyileştirmeye yönelik birçok proje örneği mevcuttur. Bu projeler, amaçları, uygulama biçimleri, örgütlenme modelleri ve sonuçları bakımından çeşitlilik göstermektedir. Kentler kültürel, sosyal, ekonomik ve fiziksel güçlerin etkileşiminin bir sonucudur. Ülkeler bu sosyal, ekonomik, fiziksel ve kültürel değişimlere ayak uydurmak, ortaya çıkan kentsel sorunları gidermek ve yeni ihtiyaçları karşılamak amacıyla kentsel politikalar geliştirmektedir. Kentsel dönüşüm, ekonomik etkinliğini, sosyal fonksiyonlarını ve fiziksel kalitesini kaybetmiş kentsel mekânların yeniden geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu tez çalışması, kentsel dönüşümün mekânsal ve sosyo-ekonomik etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma alanı olarak kentsel dönüşüm projesi örneklerinden Diyarbakır tarihi Suriçi Bölgesi seçilerek, bu bölgede uygulanmakta olan kentsel dönüşüm projesinin mevcut durumu, mekânsal ve sosyo-ekonomik etkileri üzerine değerlendirme yapılmıştır. Diyarbakır’da kentsel dönüşümün; alandaki çarpık yapılaşmaların temizlenmesi ve tarihi yapılarda restorasyon çalışmaları ile alanın turizme kazandırılması, alanda yerleşik halkın değişmesi, taşınmaz fiyatlarında ve kiralarda artış, alanda yer seçme talebindeki artış şeklinde mekânsal ve sosyo-ekonomik etkileri olacağı öngörülmektedir.Abstract Over time, urban places frayed and got old because of various problems such as excessive population concentration, economic reasons, social inability, wrong site selection, natural disasters and unplanned construction. One of the areas to be preserved is urban sites of our historic cities where problems of gotting old have been accumulated over time. This situation brought the issue of urban renewal to ensure that adhering to the principles of the restructuring plan. There are available sample aimed at improving renovation, conservation and many projects in our country and the world. These projects show diversity in terms of objectives, application forms, organizational models and the results. Cities are the results of he social, economical, physical and cultural interactions. Countries have developed urban policies for urban areas where they have experienced social, economic, physical and cultural changes not only to keep pace with this changes and solve urban problems revealed after these changes but also to provide new urban requirements. Urban regeneration re-aims the development of urban spaces which had lost economic efficiency, social functions and physical quality. This thesis aims to explore spatial and socio-economic implications of urban transformation in the case of historical Suriçi region of Diyarbakır province. It is expected that spatial and socio-economic implications in the form of cleaning crooked constructions and restoration of historic structures in the area will bring about development in tourism sector, a change in the resident population, increase in real estate prices and rents and an increase in demand for choice in the area.