| dc.description.abstract | ÖZET İnsanlığın en önemli ve vazgeçilmez ihtiyaçlarından biri olan enerji, hem ekonomik hem de sosyal yaşamda önemli bir rol oynamaktadır. Sanayi sektörünün en önemli girdisi olarak da enerji, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini belirleyici temel bir etken konumundadır. Enerji kaynaklarının dünyada homojen bir şekilde dağılmamış olması, gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkeyi enerji konusunda dışa bağımlı hale getirmektedir. Bu durum enerji kaynakları ve güvenliğinin, uluslararası ilişkilerin vazgeçilmez araçlarından ve dış politikanın önemli konularından biri halini almasına neden olmaktadır. Uluslararası sistemin önemli aktörlerinden biri olan Avrupa Birliği (AB)‟nin ise, hem sanayide hem de kişisel kullanımda enerji tüketimi açısından dünyada ilk sıralarda yer almasına rağmen, yeterli enerji kaynaklarına sahip olmadığı bilinmektedir. Öte yandan genişleyen AB‟nin gün geçtikçe artan enerji ihtiyacının da AB‟yi enerji alanında dışa, özellikle de Rusya Federasyonu (RF)‟na bağımlı hale getirdiği açıktır. Birliğin enerji ihtiyacına ilişkin öngörüler, farklı politikalar geliştirilmediği takdirde önümüzdeki dönemde bağımlılık derecesinin ciddi boyutlara ulaşacağını ortaya koymaktadır. Bu durum da enerji güvenliği bağlamında ortadan kaldırılması gereken ciddi bir zafiyet olması nedeniyle AB‟nin “bir” ülkeye enerji kaynakları yönünden aşırı bağımlı olmak istememesine, diğer bir ifadeyle enerji ithalatında kaynak çeşitliliğini tercih etmesine ve enerji alanında bilhassa AB-Orta Asya işbirliğinin gündeme gelmesine neden olmaktadır. Dolayısıyla AB‟nin artan enerji ihtiyacını hâlihazırda sınırlı sayıdaki ülkeden karşılaması, yakın dönemde bir cazibe merkezi halini alması beklenen Orta Asya enerji kaynaklarının önemini de her geçen gün artırmaktadır. Bu çerçevede tez çalışmasında, Orta Asya coğrafyasındaki enerji kaynaklarının Avrupa Birliği‟nin enerji güvenliğine ilişkin beklentisini karşılamakta önemli bir potansiyele sahip olduğundan hareketle Türkiye‟nin gelişmekte olan AB-Orta Asya işbirliği sürecini uluslararası alanda bir fırsat olarak kullanmasının gerekliliği üzerinde durulacaktır.ABSTRACT Energy, one of the most significant and indispensible need for mankind, plays a substantial role in both economic and social life. Meanwhile, as the most important input for industry, energy is a determinant factor to determine the level of national development. The unequal distribution of energy resources throughout the world makes both developed and developing countries dependent to import in terms of energy supply. Therefore, energy resources and energy supply security become an indispensible instrument of international relations and one of the important subjects of foreign policy. As one of the important actors in international system, the European Union (EU) has not adequate energy resources although it is one of the biggest energy consumers in terms of both industrial and households‟ consumption globally. In addition, it is already a well-known fact that rising energy demand of the EU with enlargements makes it more dependent to other countries, especially Russian Federation. Foresights on the EU‟s demand for energy acknowledge the fact that the dependency of the EU is going to reach to severe levels unless different policies are implemented in the future. From this perspective, since being dependent to one country in terms of energy resources is a significant weakness which must be coped with, the EU wants to differentiate its energy resources and tries to cooperate with Central Asian countries in energy issues. Thus, the possible interest of the EU to the Central Asia in terms of energy supply will enhanced the essential position of energy resources in this region, which is expected to be an attractive center in the near future. Within this framework, having in mind the idea that energy resources in the Central Asia have an important potential to satisfy the expectation of the EU in terms of security of energy supply, this thesis elaborates that Turkey should benefit from the process of developing EU-Central Asia cooperation process as an opportunity in international politics. | |
