Aristoteles’te Fizik Metafizik İlişkisi

Abstract

Aristoteles felsefe tarihindeki en önemli filozoflardan biridir. Özellikle doğaaraştırmaları alanındaki büyük başarıları onun varlık ve zihin dünyasındaki çifttaraflı araştırmalarından oldukça etkilenmiştir ki işte doğa felsefesinin kullandığıkavramlar da bir adı da metafizik olan ilk felsefe tarafından analiz edilmektedir. Budurum şu şekilde formule edilebilir: Varlığın kendisinin araştırılmasına eşlik edecekşekilde doğal varlıkların araştırılması. Bu sayede her biri araştırma alanının birtarafına yönelmiş olmakla birlikte birbirlerini gerektiren ve tamamlayan iki temelbilimden söz edilmesi mümkün olmaktadır. Yine bu sayede doğa bilimi ile ona eşlikeden ve ona yön veren metafizik arasında çok güçlü bir bağdan söz edimesi mümkünolmuştur. Aristoteles fiziği de metafizikle olan bağıyla birlikte ve bu bağa dayanarakvar olmuştur.Bu ilişki iki yönlüdür. Hem Aristoteles fiziğinin şekillenmesindeki metafiziketkiyi telmih eder hem de metafiziğin ele aldığı problemlerin belirlenmesindekendisine problem kaynağı sağlaması açısından fizik araştırmaların metafiziküzerindeki tesirini ihtiva eder. Aristoteles felsefesinde metafiziğin fiziği daha çoketkilediği söylenebilir.Aristoteles’e göre bütün bilimler kanıtlamalarla iş gördüğü ve birtakımaksiyomlardan hareket ettiği için bu aksiyomları ortaya koymak kadar onlarıngeçerliliğini test etmek de kanıtlamaların ilk ilkelerinin doğasını incelemek de ilkfelsefe olarak adlandırılan metafiziğin görevidir. Bu yüzden fizik bilimi metafiziğebağlıdır. Hemen bütün özel bilimlerin kullandığı töz, neden, sebep gibi kavramlarınincelenmesi de metafiziğin alanına dâhildir.Metafizik bu kavramları tahlil eder, özel bilimler ise bunları kullanır.Dolayısıyla bu açıdan da fiziğin metafiziğe bağlı olduğu görülebilir. Ne var kizorunlu olarak fizik ve metafizik açıklamalar gerek kavram gerek konu gereksekapsam açısından bazen örtüşebilir bazen de ayrılabilir. Yine bazı durumlarda biridiğerinden daha kapsamlı olabilir. Her bilimin yerini tayin eden ve yetkisi bütünbilimlerin üzerinde olan bir bilim olarak metafizik bilimin de yetki ve sınırlarını buarada fiziğin de yetki ve sınırlarını tayin eder.Aristoteles’e göre doğa ve varlık hakkında genel bir açıklama asla sadeceduyusal cisimlerin açıklanmasıyla sınırlı kalmamalıdır. Evrenin tümünü kapsadığıgibi felsefi açıdan geniş bir araştırma alanını özellikle de metafizik bir kavrayışıgerektirir. Metafizik katkı olmadan böyle bir araştırma Aristoteles’e göre maddidüzenden ilkelere evrensel bir geçerlilik izafe etmek anlamına gelecektir. Hâlbukivarlıkların ilkelerini araştırmak varlık olmak bakımından varlığı araştırmak anlamınagelir. Varlık olmak bakımından varlığın kendisinin araştırılması ise varlığın ögeleriniaraştırmaktan farklı ve daha üst düzey bir araştırma alanıdır.