GAP ALANINDA KUZEY ATLANTİK SALINIMI’NA BAĞLI YAĞIŞ VE AKIM DEĞİŞMELERİ
Abstract
Bu çalısmada GAP alanı ve onunla iliskili akarsu havzalarında yagıs ve akımda meydana gelen degisimlerin Kuzey Atlantik Salınımı (KAS) ile ne ölçüde iliskili oldugu arastırılmıstır. Gözlem süresi 47 ile 76 yıl arasında degisen Adıyaman(68 yıl), Batman(47 yıl), Bitlis(76 yıl), Erzurum(76 yıl) ve Malatya(75 yıl) istasyonlarının aylık toplam yagıs verileri Devlet Meteoroloji İsleri Genel Müdürlügü’nden, akım verileri ise Devlet Su İsleri Genel Müdürlügü’nden alınmıstır. Kasım-Nisan ayları arasında kalan dönemde yagıs ve akım verilerindeki aylık degismelerin 0, -1, -2 ve -3 aylarından en çok hangisiyle iliskili oldugunu saptamak için Çoklu regresyon yöntemi kullanılmıstır. Bunun sonucunda her bir ay için haritalanan KAS kıs indisinin yagıslara etkisinin, GAP alanı genelinde negatif yönlü oldugu belirlenmistir. Bu azaltıcı etki, çalısma döneminin genelinde hakim olan pozitif KAS indisiyle yakından iliskilidir. Akarsu akımlarındaki degismeler de yagıslar gibi genel olarak azalma egilimindedir. Bu çalısmada, yagıs ve akım ile KAS kıs indisi arasında genel olarak negatif yönlü bir iliski belirlenmistir. Bu iliski Mart ve Nisan aylarında, diger aylardan daha belirgindir.