MÖ. I.–MS. III. YÜZYILLAR ARASINDA ROMA–PANNONIA–TRAKYA SİYASAL İLİŞKİLERİNDE PANNONIA’NIN YERİ VE ÖNEMİ
Özet
Roma’nın Illyricum bölgesi ile olan siyasal ilişkileri MÖ. 233 yılına kadar geriye gitmektedir. Bu dönemde Illyricum olarak adlandırılan bölgede yönetici olarak Kraliçe Tueta Roma ile girdiği savaştan zararlı çıkan taraf olmuş gerek ticari, gerekse askeri filolarını Adriyatik’te dolaştırması sınırlandırılmıştır. Bundan sonraki dönemlerde de Roma bölgede egemen güç olma çabası içine girdi, çünkü kuzey sınırlarını barbar kavimlere karşı korumak istiyordu. Ancak antikçağ yazarlarınca da belirtildiği üzere bölge halkı savaşçı yaratılışta ve özgürlüklerine düşkünlerdi. MÖ. I. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Octavianus komutasında MÖ. 35-33 yılları arasında kurulan ordugah Illyria bölgesinin ilhakını başlatmıştır. Bu ilk yerleşik ordu Delmatae ve Iapod kabileleri üzerine yürümüş ve silaha sarılan bu halkları yenmiştir. Ancak bu ilk galibiyetin ardından bölgede kalıcı hakimiyet kurulmuş değildir. Bu ilk savaştan sonra Tiberius döneminde MÖ. 13’te Romalılar Pannonialılar’ın ayaklanmasını bastırmak amacıyla yeni bir ordu kurdu. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Illyricum Roma eyaleti yapıldı. Yine Tiberius yönetiminde MS. 6–9 yılları arasında Illyricum eyaleti Dalmatia ve Pannonia eyaletleri olarak yeniden düzenlenmiştir. Tuna bölgesi eyaletlerinin düzenlenmesinden sonra Roma Tuna Nehrini aşarak Trakya’ya ulaşmak istemiştir. Ancak bu iş sanıldığı kadar kolay değildir ve Roma, Tuna ve Trakya bölgelerinde yaklaşık kırk yıl sürecek olan savaşların içine düşmüştür. Trakya’ya giden yol üzerinde Moesialılar ve Dacialılar bulunmaktaydı. Roma, Trakya’ya ulaşmak için bu iki bölgeyi de fethetmek zorundadır. Ancak, Dacia Roma’yı daha uzun süre meşgul etmiş ve MS. 106’da Traianus döneminde fethedilebilmiştir. Pannonia, Roma’nın Trakya ile olan siyasal ilişkilerinde Trakya’ya sınırı olmaması dolayısıyla yalnızca aracı rol oynamıştır. Ancak bu bölgelere yapılacak askeri harekatlarda kullanılmak üzere Pannonia bölgesinde bol miktarda asker bulundurulmuştur. Moesia ve Dacia ise Roma’nın Trakya ile olan siyasal ilişkilerinde daha aktif rol almışlardır.