DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ'NDE HUKUKÎ UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜ
Göster/ Aç
Yazar
TİRYAKİOĞLU, Bilgin (Tez Danışmanı)
YILMAZ, Figen (Yazar)
Üst veri
Tüm öğe kaydını gösterÖzet
Dünya Ticaret Örgütü'nün (=DTÖ) hukukî uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin kuralları, Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (=GATT) 1994 ile Anlaşmazlıkların Halline Dair Mutabakat Metni'nde (=AHMM) yer alır. AHMM'ye göre, hukukî uyuşmazlıkların çözümü mekanizması danışmalar, panel ve temyiz aşamalarından oluşur. Davacı DTÖ üyesi ülke dava edeceği ülkeden öncelikle danışmalarda bulunulmasını talep eder. Tarafların danışmalarla uyuşmazlığı çözememeleri durumunda, davacı ülke konuyu karara bağlamak üzere bir panel kurulmasını talep edebilir. Taraflar panelin vereceği kararı temyiz edebilirler. Bu durumda, uyuşmazlık DTÖ Temyiz Organı tarafından kesin karara bağlanır. Temyiz nedenleri hukukî meselelerle sınırlıdır. Davayı kaybeden ülkenin panel veya Temyiz Organı kararının gereğini kendisine verilen makûl süre içerisinde yerine getirmemesi durumunda, Anlaşmazlıkların Halli Organı (=AHO) davacı ülkeyi davalıya karşı ticarî tavizlerini askıya almak konusunda yetkilendirebilir. Panel ve Temyiz Organı kararları yalnızca davanın tarafları açısından bağlayıcı olmakla birlikte, uygulamada eski tarihli kararlar, görmekte oldukları davalarla ilgili oldukları ölçüde, paneller ve Temyiz Organı tarafından da dikkate alınmaktadır. Türkiye bugüne dek DTÖ’deki hukukî uyuşmazlıkların çözümü sürecine 10 kez taraf olmuş, bu uyuşmazlıklardan ikisi panel aşamasına gitmiş ve bu panel kararlarından bir tanesi temyize de konu olmuştur. Panel aşamasına giden davalardan ilki, tekstil ürünleri ithalatında uygulanan miktar kısıtlamaları nedeniyle Hindistan tarafından Türkiye aleyhine açılan davadır. Bu davada panel, Türkiye’nin DTÖ yükümlülüklerine aykırı hareket ettiğine karar vermiş ve bu karar Temyiz Organı tarafından da onanmıştır. İkinci dava, Türk menşeli demir-çelik ürünleri ithalatında uygulanan dampinge karşı vergi nedeniyle Türkiye tarafından Mısır’a karşı açılmış ve panel Mısır’ın uygulamasını bazı yönlerden DTÖ kurallarına aykırı bulmuştur.