| dc.description.abstract | Bu tez çalışmasında araştırılan konu kapitalizmin mekansallık özelliğidir. Buna göre kapitalizm, kısa vadede krizlerini önleyebilmek ve kendi varlığını sürdürebilmek için mekanları dönüştürür. Mekanların düzenlenmesi, sermaye birikiminin özgül gereksinimleri doğrultusunda olur. Her birikim modelinin kendisine uygun bir ulusal ve uluslararası mekansal düzenlemesi vardır. Birikim süreci krize girdiği zaman bu mekansal düzenleme de dönüşür. Ancak takip eden yeni düzenleme eskisinden tamamen farklı bir yapı sergilemez. Daha ziyade, mekansal düzenlemeler devraldıkları tarihsel formlar ve yapılar açısından kimi süreklilikler gösterirler. Böylece kapitalizm kendisini yeniden üretirken, mekanları da yeniden üretmiş olur. Mekanların düzenlemesi, sermayenin ikili hareketi çerçevesinde ele alınmış ve çalışmanın her basamağında bu ikili yapının varlığı ve evrimi gösterilmeye çalışılmıştır. Bu ikili hareket, sermayenin mekansal yayılması ve yoğunlaşmasıdır. Bu ikili dinamik birbirlerine zıt, çelişik değildir; aksine birbirlerini doğururlar. Sermaye ne kadar çok yayılırsa o kadar çok yoğunlaşır ve ne kadar fazla yoğunlaşırsa o kadar geniş alana yayılma ihtiyacı içindedir. Sermayenin mekansal hareketinin kuramsal olarak incelenmesi, bu ikili yapının nasıl bileşik bir şekilde geliştiğini göstermektedir. Bir sonraki aşamada sermayenin ikili hareketinin mekanları esnek birikim döneminde nasıl düzenlendiği, sonuçları ile birlikte açıklanmıştır. Kapitalizmin mekansallık özelliğinin niteliğini mekanların eşitsiz ve bileşik gelişimi ya da çevre/merkez oluşumu oluşturmaktadır. Kapitalizmin mekanları eşitsiz ve bileşik gelişimin mekanlarıdır. Bu eşitsiz ve bileşik gelişimin kökeninde emeğin ücretli-emek olması yatar. Mülkiyet ilişkilerinden türeyen eşitsizlik, kendisini hem devletler içinde, hem de devletler arası sistemde gösterir. Sermayenin mekan üzerinde daha fazla yayılması ve yoğunlaşması, eşitsiz ve bileşik gelişimin ölçeğinin de giderek küçülmesi yönündedir. | |
