Tetraploid trifolium pratense l. (çayır üçgülü) kalluslarında bazı izoflavonların (fitoöstrojen) analizi
Özet
Fitoöstrojenler östrojen hormonuna benzer etki gösteren bitki sekonder metabolitleridir. Fitoöstrojenler; menopoz ve osteoporoz şikayetlerinin giderilmesinde ve atardamarların elastikiyetinin artırılması yoluyla kalp damar hastalıklarının ve hipertansiyonun engellenmesinde etkili olmalarının yanında göğüs, prostat, rahim, kolon kanserlerine karşı da koruyucu özellik gösteren besin destekleridir. En çok çalışılan fitoöstrojenler, izoflavonlar ve lignanlardır. Trifolium pratense L.(Çayır üçgülü)’de izoflavonlardan formononetin, biokanin A, genistein ve daidzein tespit edilmiştir. Çalışmada doğal tetraploid Trifolium pratense L. tohumlarının çimlendirilmesiyle elde edilen fidelerden alınan eksplantlardan kallus oluşturuldu. En iyi kallus oluşumunu sağlayabilmek amacıyla farklı bitki büyüme düzenleyicileri içeren PCL-2 ve B5 ortamları kullanıldı. Oluşan kallusların ikinci ve üçüncü alt kültürleri ile diploid ve tetraploid bitkinin çiçek kısımları, asit hidrolizi içeren ekstraksiyona tabi tutulduktan sonra ince tabaka kromatografisine (İTK) tatbik edildi. Ardından diyot-array dedektör (DAD) kullanılarak, ters fazlı kolonda (Lichrospher 100 RP-18), yüksek basınçlı sıvı kromatografisinde (HPLC), lineer gradient yöntemle, formononetin, biokanin A, genistein, daidzein içerikleri tespit edildi. HPLC’de Trifolium pratense L.’nin diploid çiçeğinde miktar tayinini yaptığımız izoflavonlara ait hiç bir pike rastlanmazken, tetraploid çiçekte en çok formononetin olmak üzere genistein ve biokanin A tespit edildi. Kalluslarda en yüksek izoflavon içeriği (% 0.115= 1.15mg/g formononetin) B5 ortamının (11 mg /L NAA 10 mg /L 2,4-D 10 mg /L KIN) ikinci altkültür kalluslarında belirlendi Geri kalan ortamların kalluslarında ise en çok formononetin olmak üzere çeşitli miktarlarda diğer izoflavonları tespit edildi.