DİKKAT TOPLAMA EĞİTİMİ PROGRAMININ İLKÖĞRETİM 2. VE 3. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN DİKKAT TOPLAMA BECERİLERİNİN GELİŞTİRİLMESİNE ETKİSİ
Özet
Bu araştırmada, dikkat toplama eğitimi programının ilköğretim 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin dikkat toplama becerileri üzerine etkisi incelenmiştir. Araştırma, 2001-2002 öğretim yılında Ankara İli Mamak İlçesi Demirlibahçe İlköğretim Okulu' nda öğrenim gören, 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin arasından yansız olarak atanmış 42 denekle yürütülmüştür. Araştırmada, ilköğretim okullarının 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin dikkat toplama becerilerinin geliştirilmesine yönelik yapılandırılmış bir eğitim programı hazırlanmış ve bu programın etkililiğini test etmeyi amaçlayan, deney-kontrol gruplu, öntest-sontest ve izleme ölçümlü deneysel bir desen kullanılmıştır. Araştırmanın deseni 2x3' lük split-plot (karışık) desendir. Bu desende, birinci etmen deneysel işlem gruplarını (deney ve kontrol gruplarını); ikinci etmen ise, bağımlı değişkene bağlı tekrarlı ölçümleri (öntest, sontest ve izleme ölçümü) göstermektedir. Bu desene göre, araştırmanın bağımsız değişkeni, sadece deney grubuna uygulanan dikkat toplama eğitimi programıdır. Bağımlı değişkeni ise, öğrencilerin dikkat toplama düzeyleridir. Araştırmada ayrıca, öğrencilerin farklı cinsiyetlerde ve farklı sınıf düzeylerinde olmalarının, dikkat toplama düzeyleri üzerinde ne tür bir etki oluşturduğuna bakılmıştır. Bu desen doğrultusunda, araştırmanın başlangıcında deney ve kontrol grubunda yer alan deneklere Bourdon Dikkat Testi Harf Formu (BDT) ve Ettrich Dikkat Testi (EDT) öntest olarak uygulanmıştır. Daha sonra deney grubunda yer alan deneklere 13 oturumdan oluşan dikkat toplama eğitimi programı uygulanmıştır. Oturumların uygulama süresi 30-40 dakika arasında sürmüştür. Kontrol grubu ile herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Eğitim programının bitiminden hemen sonra hem deney hem de kontrol grubunda yer alan deneklere BDT ve EDT sontest olarak uygulanarak grupların dikkat toplama düzeyleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığı test edilmiştir. Dikkat toplama eğitimi programının etkisinin uzun süreli olup olmadığını sınamak için sontestlerin uygulanmasından 3 ay sonra hem deney ve hem de kontrol grubunda yer alan deneklere BDT ve EDT izleme ölçümü yapmak amacıyla tekrar uygulanmıştır. Deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin dikkat toplama düzeyleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığını test etmek için fark puanları için t- testi ve tek faktör üzerinde tekrarlanmış ölçümler için iki faktörlü varyans analizi (2x2 ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, deney ve kontrol grubundaki deneklerin dikkat toplama düzeylerinde .05 düzeyinde farklılık olduğunu ve deney grubundaki öğrencilerin dikkat toplama düzeylerindeki artışın uygulanan dikkat toplama eğitim programından kaynaklandığını göstermiştir. Dikkat toplama eğitim programının dikkat toplama düzeyini artırıcı etkisinin sınamak için deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin dikkat toplama testlerinden aldıkları sontest puanları ile izleme testi puanları karşılaştırılmış ve deney grubundaki öğrencilerin dikkat toplama düzeylerindeki artışın uzun süreli olduğu görülmüştür. Araştırmanın diğer bir bulgusu da, deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin farklı cinsiyetlerde ya da sınıf düzeylerinde olmalarının öğrencilerin dikkat toplama düzeyleri üzerinde etkisinin olmadığıdır. Bu araştırmanın sonucunda, dikkat toplama eğitim programının ilköğretim 2. ve 3. sınıf öğrencilerinin dikkat toplama becerilerini geliştirdiği ve bu eğitim programının uzun süreli etkileri olduğu söylenebilir.