SOSYOLOJİK AÇIDAN ENTELEKTÜEL KAVRAMLAŞTIRMALARI
Özet
Bu çalışmada literatürde entellektüelin ortaya çıkışına, tanımlanışına, konumuna ve rolüne ilişkin belirli tiplerdeki kavramlaştırmaların sunumu, analizi ve sosyolojik açıdan bir sentezinin ve sistematik sınıflandırılmasının ortaya konulması konu edilmiştir. Dolayısıyla bu çalışmanın konusu, entellektüelin tarihsel olarak nasıl ortaya çıktığını anlatmak ya da entellektüeli daha doğru bir biçimde tanımlamak değildir. Diğer bir ifadeyle, çalışmada, ilkin konuya ilişkin literatür seçici bir ayıklamaya tabi tutularak sunulmuş; bu sunum, belirli tiplerdeki tekil tanımlama ve kavramlaştırma örneklerinin sistemleştirilmesi biçiminde serimlenmiştir. Sonrasında ise, entellektüele ilişkin kavramlaştırmaların zihinsel düzlemde 'hangi duruştan hareketle ve ne şekilde inşa edildiği' belirli bir sistematik içerisinde ele alınmış, değerlendirilmiş ve analiz edilmiştir. En sonunda da bu analiz ve değerlendirmenin ışığında bir sentezlemeye ulaşılmış ve literatürdeki entelektüel kavramlaştırmaları belirli bir temelde sınıflandırılmıştır. Bu çerçevede ilkin, entellektüelin tarihçesi ve ortaya çıkış koşulları hem tarihsel sürekliliği içerisinde hem de onun dolayımlandığı literati, Aydınlanma, modernite, kamusal alan, ideoloji vs. belirli tarihsel-toplumsal oluşumlar belirli bir bütünlük içerisinde sunulmuştur. Daha sonra ise, literatürde belirli tiplerdeki entellektüel kavramlaştırmalarının sistemli bir sunumu yapılmıştır. Bu sunum aynı zamanda analitik bir amaca yönelik materyali oluşturmaktadır. Devamında sunumu yapılan literatürdeki entellektüel kavramlaştırmalarının sistematik bir biçimde analitik değerlendirmesi yapılmıştır. Son olarak da, literatürdeki entelektüel kavramlaştırmalarını belirli bir sistematik içerisinde ve belirli bir temel üzerinde üst bir düzlemde sınıflandırmaya yönelik bir girişimde bulunulmuştur. Ki bu bölümde ortaya konulan literatürdeki mevcut entelektüel kavramlaştırmalarının yeniden değerlendirici bir üst-kavramlaştırma çerçevesinde sınıflandırılması girişiminin orijinal bir değer taşıdığı düşünülmektedir. Bu sınıflandırmada entellektüel kavramlaştırmaları 5 ayrı kategori içerisinde ele alınmıştır: 1. Özcü entellektüel kavramlaştırmaları; 2. İşlevsel entellektüel kavramlaştırmaları; 3. Hem işlevsel hem de özcü entellektüel kavramlaştırmaları; 4. Özgücü entellektüel kavramlaştırmaları; 5. Çok boyutlu ya da bütüncül entelektüel kavramlaştırmaları.