AVRUPA BİRLİGİ’NDE İNSAN HAKLARI VE AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLESMESİ KARSISINDA KONUMU
Göster/ Aç
Yazar
İLİMOGLU, Kasım (Yazar)
ARSAVA, Füsun (Tez Danışmanı)
Üst veri
Tüm öğe kaydını gösterÖzet
AT kurucu antlasmalarında temel haklara iliskin açık bir düzenleme öngörülmemistir.Ekonomik entegrasyon amacı ile kurulan bir uluslarüstü örgüt için bu baslangıçta elestiri konusu yapılamazdı.Toplulukların yargısal kurumu olan Divan 'van Gend en Loss ve Costa Enel' kararları ile baslayan içtihatlarıyla, zamanla Topluluk Hukuku'nun dogrudan geçerliligi ve üstünlügü ilkelerini ortaya koymus ve açıklıga kavusturmustur.Ekonomik alandaki entegrasyonun gelisimi, insan hakları konusunda kurucu antlasmalardaki eksikligi gözler önüne sermistir.Kurucu antlasmalardaki bir kısım hakların kullanılması temel hak teminatlarını gündeme getirmis, özellikle Alman ve İtalyan anayasa mahkemeleri kendi anayasalarında düzenlenen ve korunan düzeyin altındaki temel hak garantilerini Topluluk Hukuku kapsamında bile olsa kabul edemeyeceklerini belirtmislerdir. Topluluk Hukuku'nun dogrudan etkisi ve üstünlügünü savunan ATAD için, artık bu meydan okuyucu ve bütünlesmeyi engelleyici gelismelere kayıtsız kalmak olası degildi.ATAD, daha önce 'van Gend en Loss' kararında yaptıgı gibi yine yorum yolu ile hukukun genel ilkeleri ve üye devletler anayasalarının ortak geleneklerine dayanarak, Topluluk Hukukunda temel hakların korunması için yasal zemini hazırlamıstır.Bunu da Stauder kararından baslayarak daha sonraki kararları ile gelistirmistir. İste Topluluk Hukuku'nda insan hakları konusundaki bu gelisme, 'Avrupa Birligi'nde İnsan Hakları ve Avrupa İnsan Hakları Sözlesmesi Karsısında Konumu' baslıklı tezime konu olmustur. Tezin 'Avrupa Birligi Hukuk Düzeninde İnsan Hakları Düzenlemesi Eksikliginin Giderilmesi ve Çözüm Arayısı' baslıklı 1. bölümünde, AB'nde insan hakları kavramının ortaya çıkıs ve ele alınısı; Sözlesme ile koruma altına alınan haklar, Topluluk Hukukunda temel hakların gelisimi, düzenlenisi ve temel hakların korunması ile ortaya çıkan eksikligin giderilme çabaları; 'Avrupa Birligi Hukukunda Temel Hak ve Özgürlükler Alanında Yapılan Düzenlemeler ve Avrupa Birligi Temel Haklar Sartı' baslıklı 2. bölümünde, Topluluk birincil hukukunda antlasma degisiklikleri ile ortaya konan düzenlemeleri, AİHS esas alınarak hazırlanan Temel 2 Haklar Sart'ını, 'Avrupa Toplulukları Adalet Divanı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Arasında Temel Hak ve Özgürlükler Baglamındaki İliski' baslıklı 3. ve son bölümde ise her iki hukuk sistemine özgü mahkemelerin yargılama yetkileri ile içtihatlarını karsılastırıp AB'nin AİHS'ne katılması olasılıgını inceledim. Tezin sonucunda; Avrupa'da Avrupa Konseyi bünyesinde akdedilen AİHS uyarınca kurulan Strasburg Mahkemesi ile AT kurucu antlasmaları sonucu kurulan ATAD'ın insan hakları alanında birbirine paralel ve aynı anda geçerli iki hukuk sistemi kurduklarını, özellikle AİHS metni ve Strasburg Mahkemesi içtihat hukukunun AT Hukuku'nu ve Divan'ını etkiledigini, bu sayede Temel Haklar Sartı adı altında temel haklar katologunun ( henüz yürürlüge girmese de) Topluluk Hukuku'na kazandırıldıgını, Topluluk Hukuku'nun dogrudan geçerligi ve üstünlügü ilkelerinden dolayı, AB'nin ileride bütünlesme konusunda elindeki inisiyatifi kaçırmamak isteyecegini de gözeterek, iki hukuk sisteminin yan yana, birbirini etkileyerek ve birbirinden etkilenerek devam edecegi sonucuna vardım.Bununla birlikte; insan hakları hukukunun da evrim geçirdigini, hukuku olusturan siyasal yapı ve diger unsurlardaki degisikliklerin daima göz önünde bulundurulmasının ilerdeki olusumların degerlendirilmesindeki önemini vurguladım.