M.Ö. II. BİNDE ORTA KARADENİZ BÖLGESİ
Özet
Günümüzde Sinop, Samsun, Ordu, Çorum, Amasya, Tokat illerini kapsayan Orta Karadeniz Bölgesi, 1800’lü yıllardan itibaren pek çok arkeolog, tarihçi ve coğrafyacı tarafından araştırılmıştır. Farklı konularda çalışan uzmanların incelemeleri, yapılan yüzey araştırmaları, kazı ve sondaj yörenin kültür tarihinin aydınlatılmasını sağlamıştır. Buna göre adı geçen bölgede en erken arkeolojik buluntular Paleolitik döneme tarihlenmekte olup Neolitik dönem yerleşmelerine ise rastlanmamıştır. Orta Karadeniz’de yerleşim ve kültür sürekliliğinin başlangıcının ise Kalkolitik çağ olduğu anlaşılmıştır. İTÇ boyunca yerleşmelerin sayısı hızla artmıştır ve bu dönemde yörenin metalurji alanında ulaştığı yüksek seviye ele geçen buluntulardan anlaşılmaktadır. OTÇ’nın erken devrelerinde (M.Ö. 2000 – 1750) yerleşmelerin, yörenin hem kıyı hem kara kesiminde yer almasına rağmen geç evrelerinde (M.Ö. 1750 – 1500) sadece kara kesiminde görülmesi, Eski Hitit çağında Sinop, Samsun, Ordu illerinin Kaškalar tarafından işgal edildiğini düşündürmektedir. M.Ö. II. Binin 2. yarısında yani Hitit İmparatorluğu döneminde ise en önemli iskan yerleri Maşat Höyük ve Ortaköy’dür. Bu şehirler Boğazköy’den sonraki en zengin tablet arşivine sahiptirler. Boğazköy metinlerini incelediğimizde Hititler’in Orta Karadeniz’deki faaliyetlerinin I. Hattušili dönemine değin gittiği görülmekte ve başlıca uğraşı konularının Kaškalar olduğu anlaşılmaktadır. Metinlere göre I. Hantili zamanında ortaya çıkan Kaškalar en kritik zamanlarda Hatti ülkesine saldırmışlardır. Hititler bu akınlara sık sık karşılık vermişler; ancak onları kontrol altına almada başarısız oldukları gibi, Orta Karadeniz’in hakimiyetini elde tutamamışlardır. İmparatorluk dönemine kadar Kaškalar’ın yöredeki faaliyetlerine göz yummak zorunda kalan Hitit Devleti, bu zaman diliminden itibaren Kaškaları durdurabilmek için bütün gücünü seferber etmiştir. Bu yöre ile özellikle, I. Šuppiluliuma, II. Muršili ve III. Hattušili ilgilenmiş, adı geçen Hitit krallarının başlıca amaçlarından biri kutsal Nerik kentini ele geçirmek olmuştur. Büyük Kralların, Orta Karadeniz Bölgesi’nde Kaškaları durdurmak için sergiledikleri mücadele Hitit devleti yıkılana dek sürmüştür.