Mesnevî’de Kur’ânî referanslar ve Kur’ân ayetlerine getirilen işârî yorumlar
Özet
Gül, Halim, “Gül, Halim, “Mesnevî’de Kur’ânî Referanslar ve Kur’ân Ayetlerine Getirilen İşârî Yorumlar”, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Ethem Cebecioğlu, VII+ 376s. XIII. Yüzyılın meşhur mutasavvıflarından biri olan Mevlânâ Celâleddîn Rûmî’nin Mesnevî adlı eserinde yer alan ayetlerin işârî yorumu, bu tezin konusudur. Tez, bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, tefsir, te’vîl ve terceme kelimelerinin lügat ve ıstılah yönünden değerlendirilmiş, tefsir ekolleri ve bunlar arasında işârî metoda dayalı tefsirin yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Birinci Bölüm’de, Mevlânâ Celâleddin Rûm’i’nin hayatı ve eserleri ele alınmıştır. Fakat eserler kısmı işlenirken tezin asıl konusu olması hasebiyle Mesnevî, önemi, etkileri, üslûbu ve kaynakları bakımından ele alınıp değerlendirilmiştir. İkinci Bölüm’de ise tezin asıl konusu olan, Mesnevî’de tasavvufî muhtevâ ve bu muhtevâ ile ilgili ayetlerin değerlendirilmesi incelenmiştir. Bu bölümde Mesnevî’de dağınık olarak ele alınan tasavvufî konular tasnif edilerek bu konularla ilgili işâret edilen ayetler tespit edilmiş ve bu ayetlerle ilgili diğer müfessirlerin yaklaşımı kısaca ele alınarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Tasavvufî kavramlar işlenirken önce kelime ve ıstılah manası izah edilmiş, bu kavramlarla ilgili diğer mutasavvıfların görüşlerinden özet olarak bahsedildikten sonra, Mevlânâ’nın bu konuda işarette bulunduğu ayetin önce meâli daha sonra da yorumu verilmiştir. Bu kısımda tekrarlarla birlikte Mesnevî’de geçen dört yüz ayet tespit edilerek tasavvufî konulara göre tasnif edilmiştir. Bu bölümün sonunda konulara göre ayetlerin indeks fihristi verilmiştir.