Kırgızistan’da din eğitimi ve Kırgızistan müslümanları dini idaresi
Özet
Kırgızistan Cumhuriyeti 31 Ağustos 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını elde etmiştir. Kırgız Cumhuriyeti’nde din özgürlüğü, maneviyat ve ibadet özgürlüğü Anayasa ile güvence altına alınmıştır. Bu özgürlükler arasında bulunan inanç özgürlüğü Kırgızistan devlet sisteminin yapısı için büyük bir öneme sahiptir. Laik bir sistemin benimsenmesi Kırgızistan’da devletin bütün dinlere eşit mesafede olmasını, din mensuplarına da inanç özgürlüğü ortamının eşit düzeyde sağlanmasını gerektirmiştir. Buna bağlı olarak ülke genelinde misyonerlik faaliyetleri ortaya çıkmış, Kırgızların yabancı olduğu bir çok dini akım etkinlik göstermeye ve kanunların izin verdiği ölçüde teşkilatlanmaya başlamıştır. Kırgızistan’da müslüman cemaat, din hizmetlerini yürütecek bir kurum oluşturmuştur. Kırgızistan Cumhuriyeti devleti, devletin yapısını ve milletin birliğini korumak amacıyla, çeşitli dinlerin inanırları ve teşkilatlarının yayılmacı istekleri arasında bir denge kurmak istemiştir. Dini alanda tutarlı devlet politikasının yürütülmesi ve vatandaşların vicdan ve inanç özgürlüklerinin sağlanması amacıyla 1996 yılının başlarında Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti’ne Bağlı Din İşleri Devlet Komisyonu oluşturulmuştur. Araştırma süresince Kırgızistan Müslümanları Dini İdaresi incelenmiştir. Araştırmada devletin ve kanunların laik yapısının araştırılmasına, onların toplumdaki rolünün ve nasıl uygulandığının öğrenilmesine, dini eğitim hizmeti ve uygulamadaki kullanımları açısından eğitim sisteminin incelenmesine gayret edilmiştir. Bu çerçevede Kırgızistan eğitim-öğretim sisteminin yapısı incelenmiş, din eğitiminin Kırgızistan eğitim-öğretim sistemindeki yeri ve şekli belirlenmiş ve din devlet ilişkisi ilgili kanunlara göre tespit edilmiştir. Bunun yanında cumhuriyette önemli fonksiyon üstlenmiş olan Kırgızistan Cumhuriyeti Hükümeti’ne Bağlı Din İşleri Devlet Komisyonu’nun ve Kırgızistan Müslümanları Dini İdaresi’nin çalışmaları, dinlerle ilişkisi, eğitsel-kültürel aydınlatma etkinlikleri ve Müftüyat’a bağlı enstitü ve medreselerin öğretim programları incelenmiştir.