Hacettepe ve Bilkent Üniversiteleri Mütercim-Tercümanlık Bölümü öğrencilerinin cümle düzeyinde anlambilimsel çeviri hataları, nedenleri ve çözüm önerileri
Özet
Teknolojik gelişmeler sayesinde küçük bir köye dönen dünyamızda iletişimin ve çevirinin önemi oldukça büyüktür. Doğru çeviri yapabilmek için, meslekleri gereği, dili en ince ayrıntılarına kadar bilmeleri gereken tercümanlar; “dilin uzmanları” sayılırlar. İki dili çok iyi bilmenin yanında, tercümanlar, çeviri tekniğini de çok iyi bilmeleri gerekmektedir. Çeviri tekniğinin içerisinde, kelime bilgisi ne kadar önemliyse, kalıpların ve cümlelerin çevirisi de o kadar önemlidir. Burada, “cümle çeşitleri nelerdir ?” “Cümle çeşitlerine göre çeviri yöntemi geliştirilebilir mi ?” gibi sorular karşımıza çıkmaktadır. Bir diğer ifadeyle, “cümle çeşitlerine göre çeviri” mantığı geliştirip yerleştirilebilir mi ? sorusuna cevap aramak için bu çalışmaya başlanılmıştır. Bu çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. I. Bölümde; Sorun, Amaç, Önem, Varsayım, Yöntem, Sınırlılık, Tanım verilmiştir. II. Bölümde; Anlambilimin tanımı ve içeriği verilmiştir. III. Bölümde; öğrencilere verilen cümle türleri (Yargı, Tanım, Yorum, Olasılık, Varsayım, Önyargı ve Genel Cümle) tek tek ele alınıp değerlendirilmiştir. IV. Bölümde; çeviri yönüyle değerlendirme, cümle türlerine göre değerlendirme, iki üniversitenin bu her iki kriterde karşılaştırmalı değerlendirmeleri, genel değerlendirme ve öneriler şeklinde ele alınmıştır. Bu çalışmamızda, total evren olarak “Hacettepe ve Bilkent Üniversiteleri Fransızca Mütercim-Tercümanlık Bölüm öğrencileri” seçilmiştir. Bu öğrencilerin cümle düzeyinde anlambilimsel çeviri hataları, nedenleri ve konuyla ilgili çözüm önerileri için; çeşitli cümle türlerine göre özenle hazırlanmış 21 adet Türkçe’den Fransızca’ya ve 21 adet Fransızca’dan Türkçe’ye çeviri cümleleri verilmiştir. Elde edilen neticeler, gerek her cümle sonunda, gerekse cümle türleri sonunda; gerek çeviri yönüyle, gerekse üniversitelerin karşılaştırmalı olarak, oransal ve sayısal tablolara ve grafiklere yansıtılmış, bunlar üzerinden objektif değerlendirmeler yapılmıştır. Bu çalışmamızın ortaya çıkmasında emekleri geçen, başta değerli tez danışman hocam Prof. Dr. Zeynel KIRAN’a, Hacettepe ve Bilkent Üniversitelerin değerli öğretim üyelerine ve tüm bölüm öğrencilerine teşekkür ediyor, çalışmamızın çeviri ve bilim çevrelerine faydalı olması temennisindeyiz.