Himmetzââde Abdullah (Abdâî), hayatı, eserleri ve dâî vâân-ı nu‘âât’u
Özet
HimmetzÂ΢de Abdullah XVII. yüzyıl ile XVIII. yüzyılın başlarında yaşamış, telif ve şerh niteliğindeki eserleriyle DinÂή-TasavvufÂή Türk Edebiyatı içerisinde yer alan önemli bir şahsiyettir. Babası Himmetiyye tarÂήkatının kurucusu olarak kabul edilen Himmet Efendi’dir. HimmetzÂ΢de muhtelif cÂ΢milerde vÂ΢izlik yapmış; ayrıca babasının vefÂ΢tı üzerine onun yerine İbrahim Efendi Tekkesi’nin başına geçmiştir. O iyi bir vÂ΢iz olduğu kadar, aynı zamanda iyi bir hattat ve bestekÂ΢rdır. Şiirlerinde AbdÂή mahlasının yanısıra Abdullah, DervÂήş Abdullah ve HimmetzÂ΢de isim ve künyelerini kullanmıştır. HimmetzÂ΢de’nin telif ve şerh niteliğinde on üç eserine ulaştık. Eserlerinin önemli bir bölümü İranlı ŞÂ΢ir UrfÂή Muhammed b. Zeyneddin’in şiirlerinin şerhlerinden oluşmaktadır. O, hem DÂήvÂ΢n Edebiyatı hem de TasavvufÂή Halk Edebiyatı tarzında şiirler yazmış bir şÂ΢irdir. HimmetzÂ΢de’nin içinde yaşadığı XVII. yüzyıl ile XVIII. yüzyılın başları DÂήvÂ΢n Edebiyatı’nda na‘tların sayıca arttığı bir dönemdir. HimmetzÂ΢de de DÂήvÂ΢n-ı Nu‘Âλt’u ile “bütünü na‘tlardan oluşan dÂήvÂ΢n” sahipleri arasında yerini almıştır. Metin transkripsiyonunu yaptığımız bu eser, Milli Kütüphane Yz. A. 2835 numarada kayıtlı olup, eserin tespit edebildiğimiz tek nüshasıdır. HimmetzÂ΢de Abdullah mutasavvıf ve şÂ΢ir bir babanın evladı olarak dünyaya gelmiş, bu havayı soluyarak yetişmiş ve sonunda bir tarÂήkat şeyhi olmuştur. Metin transkripsiyonunu yaptığımız DÂήvÂ΢n-ı Nu‘Âλt başta olmak üzere tüm eserlerinde ağırlıklı olarak verilmek istenen mesaj ise “Allah ve Peygamber sevgisi”dir.