Celal Nuri İleri'nin dini ve içtimai hayata bakışı
Özet
17. yüzyıldan itibaren Avrupa’da teşekkül eden iktisadi büyümeyi, 18 ve 19. yüzyıllardaki sanayi inkılabını gerçekleştiremeyip tarım toplumu olarak varlığı sürdüren Osmanlı, batı ile giriştiği mücadelelerde mağlubiyetle ayrılmıştır. XX. yüzyılın başlarında oluşan hürriyet ortamında, Osmanlı’nın kurtuluşu amacına yönelik olarak süregelen fikir akımları, düzeyli bir hal alarak bazı yayın organları ve isimler etrafında toplanmış olup devletin kurtuluşu için üretilen fikirlerden biri de “Batıcılık”tır. Bu akımın önde gelen temsilcilerinden olan Celal Nuri İleri, hem Osmanlı Devleti’nde hem de genç Türkiye Cumhuriyeti’nde Türk toplumunun her alanda batı toplumu düzeyine ulaşabilmesi için var olan problemleri ve çözüm önerilerini işlek kalemiyle dile getirmiştir. Araştırma giriş ve sonuç bölümleri hariç, dört ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın problemi, amaç, önem, varsayımlar, kapsam ve sınırlılıklar ve yöntem araştırıldı. Birinci bölümde, Celal Nuri İleri’nin hayatı, şahsiyeti ve eserleri başlığı altında onun ailesi ve çocukluk dönemi, şahsiyeti, eserleri, gazeteciliği, Jön Türkler hareketi ile ilişkisi ve düşünce çizgisi araştırıldı. İkinci bölümde Celal Nuri İleri’nin yaşadığı dönemdeki fikir akımları başlığı ile İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük ve Batıcılık akımları incelendi. Üçüncü bölümde Celal Nuri İleri’nin dini hayata bakışı başlığı altında ilahiyat konularına, siyaset ve dine, ahlaka bakışı incelendi. Dördüncü bölümde Celal Nuri İleri’nin içtimai hayata bakışı araştırıldı. Bu bölümde özellikle felsefe ve felsefecilere bakışı, Osmanlı Devleti’nin çöküş nedenleri, genç Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş yılları, Türk İnkılabı, Osmanlı’daki sosyal hayat, aile, kadın, hukuk, medeniyet konuları incelendi. Sonuç bölümünde ise araştırmadan elde edilen sonuçlar üzerinde duruldu.