T.C.
ANKARA
ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA
PROJESİ
Sakız
Koyunlarında Çoklu Gebeliklerde
Gebelik Toksemisinin
Araştırılması
Prof.Dr. Nesrin SULU
20010810036
15.12.2003
Ankara – 2003
İngilizce Adı
Investigation of pregnancy toxemia with multiple fetus in Sakız ewe.
Özet
Bu araştırma 2-3 yaşlarında 8 Sakız koyunu üzerinde yürütüldü. Hayvanlardan gebelik dönemi (I., II., III., IV., V. aylar) ve doğum sonrası bir aylık dönem içerisinde alınan kanlarda kalsiyum, bilirubin, östradiol 17β, kortizol, insülin ve glikoz değer değişimleri incelendi. Kalsiyum düzeyi gebeliğin II. ve IV. aylarında, birinci aya göre yüksek bulundu. Bilirubin değeri III. ayda birinci aya göre düşük bulundu, doğumu takiben gebeliğin birinci ayında belirlenen ortalama değerin 3 katına yükseldi. Diğer yandan III. ayda yükselen östradiol 17β değeri ile IV. ve V. aylarda yükselen kortizol, insülin ve glikoz değerleri doğumla birlikte azalış gösterdi.
Summary
This research was
carried out on eight Sakýz ewes which were 2-3
years
old. Calcium, bilirubin, oestradiol 17β, cortisol, insulin and
glucose value changes were examined in blood obtained from animals at
gestation period (Ist, IInd, IIIrd, IVth, Vth months) and one month period
after parturation. Calcium levels were found higher in IInd and IVth
months of gestation than first month. Bilirubin level was lower in IIIrd
month than first month, following parturation it was found 3 times as much
than the mean value. On the other hand the value of ostrodiol 17β and
cortizol, insulin and glucose values which were found higher at 3rd and 4th
and 5th months respectively were decreased after parturation.
II. Amaç ve Kapsam
Amaç
Türkiye hayvancılığında koyun yetiştiriciliğinin önemli yeri bulunmaktadır. Meralar ve kaynaklarının istenilen düzeyde olmaması, hayvancılığın özellikle koyunculuğun aleyhine gelişme göstererek koyun sayısında azalmaya neden olmuştur. Ülkemizde yetiştirilen hayvan türlerinde genel olarak verim düşüklüğü dikkati çekmektedir. Bu nedenle koyunlardan sağlanan döl, yapağı, et ve süt verimlerini artırmak için ıslah çalışmaları devam etmektedir. Bu amaçla verim düzeyi yüksek yerli koyun ırkımız olan Sakız koyunuyla diğer yerli ırklar arasında melezleme çalışmaları yapılmaktadır. Yüksek döl ve süt verimine sahip Sakız koyunu bir batında 5-6 hatta 7 kuzu doğurabilmektedir (Aytuğ, C.N. ve ark. 1990). Ancak çoklu gebeliklerde gebeliğin sonuna doğru artan metabolizma ile ilişkili olarak fizyolojik zorlanıma maruz kalabilir (Bickhardt, K. Ve ark 1989). Gebelik toksemisi (zehirlenmesi) olarak da bilinen bu tablonun (Wastney, M.E. 1983) değerlendirilmesine yönelik Sakız koyunları üzerinde çalışma bulunmamaktadır. Bu amaçla çalışmada materyal olarak seçilen Sakız koyunlarının gebelik döneminde ve doğumdan sonraki bir aylık dönem süresince alınan kan örneklerinden hayvanların enerji metabolizmalarının belirlenmesi amacıyla glikoz, insülin, kortizol, bilirubin, östradiol 17-β (total östrojen) ve kalsiyum değerleri incelenmiştir.
Kapsam
Gebelik toksemisi koyunlarda total metabolik durumu etkileyerek istenmeyen durumlarla sonlanan bir süreç olarak nitelendirilebilinir (Nasser, M.H. ve ark. 1998). Besin dengesinin bozulması ve fizyolojik ihtiyaçlar laktasyondaki ruminantların metabolizmasında oldukça sert değişimlere neden olur (Bauman ve Currie, 1980). Ovine pregnancy toksemisi koyunlarda gebeliğin geç döneminde yetersiz beslenme ve stres koşulları sonrasında hypoglycaemia, hyperketonaemia ve yağ asitlerinin plazma konsantrasyonlarının artması ile karaterize bir durumdur (Wastney, M.E., 1983). Bu tabloyu teşvik eden durumların başında annenin birden fazla yavru taşınması bildirilmektedir (Boesteld, K. ve Hamadeh, M.E. 1990). Diğer yandan gebeliğin son döneminde glukostaziz kontrolünün çalışmadığı bulguları (Bickhardt, K. ve ark., 1989) ve karaciğer fonksiyonlarında azalma dikkat çekicidir (Wastney, M.E. ve ark 1983).
Araştırmalarda özellikle keton cisimlerinin idrarda artması bulgusunun (Ruiz-Moreno, J ve ark. 1997) yanında artan plazma kortizol konsantrasyonu (Patel, O.V. ve ark., 1996), azalan glikoz (Ranaweera, A. ve ark., 1981) ve insülin konsantrasyonları (Henze, P., 1994) vurgulanmakta, karaciğer yıkımı ile ilişkili bilirubin (Ruiz-Moreno, J ve ark., 1997) ve total östrojen değerlerindeki değişimlere (West, H.J., 1996) değinilmektedir.
Bilindiği gibi vücutta yeterli düzeyde insülin ve glikoz bulunduğu süresince canlı için gerekli enerji glikozdan sağlanır. Her ne kadar glikoz ruminantlar için başlıca enerji kaynağı olmasa da, başta beyin olmak üzere, germinatif epitel, retina ve bir dereceye kadar da kalbin beslenmesi ile gelişiminde kullanılmaktadır. Yavrunun enerji kaynağı olan glikoz gebelik döneminde anadan sağlanır, ancak yeterli glikoz olmadığı durumlarda eksik enerji ihtiyacının giderilmesinde yağlardan yararlanılma yoluna gidilir. Kan glikoz seviyesinin düşmesiyle insülin miktarı da azalır, diğer yandan glikoz seviyesi yükselirse, insülin seviyesi artış gösterir. Kan glikoz seviyesinin aşırı şekilde artmasıyla ortamda şekillenen hiperglisemi tablosu, karaciğer tarafından tutulmaya çalışılır. Öncelikle karaciğerde yağ, glikoz ve kas glikojeni şeklinde depolanan fazla glikozun bu şekilde ortamdan uzaklaştırılması sağlanır. Kan glikozunun ortamdan uzaklaştırılmasıyla düşük glikoz düzeyi yine normal sınırlara yükseltilmeye çalışılır ki, burada en etkin hormon böbrek üstü bezi korteksinden salınan kortizoldür. Anılan hormon karbonhidrat olmayan maddelerden karaciğerde glikoz oluşumunu (glikoneogenez) artırarak kan glikoz seviyesi normal sınırlarda tutulmaya çalışılır (Yılmaz, B., 1999). Bu şekilde uzun süre aç kalan hayvanlarda kan kortizol seviyesi yükselme gösterirken, diğer yandan yağ hücrelerinde trigliseritlerin depolanmasını önlemekle birlikte, yağın çözünüp parçalanmasına neden olarak, plazmaya serbest yağ asitlerinin geçişini artırmaktadır. Bu etki sonucu, glikoz yerine enerji üretimi amacıyla yağ asitleri kullanılmaya başlar. Yağ asitlerinin oksijenlenmesi tablosu ile ketoasitler oluşur. Bu aşamada halen ketozis tablosu oluşmamıştır, çünkü enerji açığı ketoasitler yerine glikozdan sağlanmaktadır. Ancak daha sonraları kortizol salınımının yüksek düzeyde seyretmesi ile ketoasitler hücre dışı sıvılarda artış gösterir. Kan, idrar ve sütte keton cisimlerinin görülmesi ile ketozis bulgusu ile karşılaşılır. Diğer yandan kortizol hormonunun aşırı salınımı kalsiyum kaybına neden olur. Kan ve hücre dışı sıvıda kalsiyum düzeyinin düşmesi sinir hücre zarı geçirgenliği ve sinir hücre duyarlılığı artar. Sinirsel semptomların oluşumdaki belki de en başlıca neden kalsiyum seviyesindeki azalmadır.
Gebelik toksemisinde bozulan enerji metabolizması sonucu karaciğer üzerine düşen aşırı yük sonrasında karaciğer harabiyeti şekillenir. Bilirubin miktarındaki değişimler bizi genel olarak karaciğer zorlanımı hakkında fikir sahibi olmamızı sağlar.
Literatürde (West H.J. 1996), gebelik döneminde karaciğer üzerine düşen aşırı yük, karaciğerdeki brom sulfatelin alanlarında azalmalar bildirilmektedir. Bu alanlara organizmadaki serbest östrojeninin bağlandığı görülmektedir. Karaciğer yıkımı ile bahsi geçen bağlanma noktalarının ortadan kalkması ve serbest östrojenin artarak serum düzeyinin yükselmesi gebelik toksemisi ile paralel seyreden bir bulgu niteliğindedir.
Bu kapsamda Sakız koyunlarında gebelik toksemisinin incelendiği bu araştırmada, diğer koyun ırklarında sıklıkla izlenen ve ekonomik kayıplara neden olan tablonun karaciğer fizyolojisi göz önünde tutularak incelenmesi mümkün olmuştur.
Materyal
Çalışmada Çanakkale Kumkale Tarım İşletmesi’inde aynı bakım ve besleme koşullarıda yetiştirilen 2-3 yaşlarında 15 adet Sakız koyunu değerlendirilmeye alındı. Bunların arasında gebe kalan 8 adet Sakız koyunu gebelik dönemi süresince (I., II., III., IV., V. aylar) ve doğum sonrası bir aylık dönem içerisinde incelemeye alındı.
Human (Human Gessellschaft für Biochemica und Diagnostica mbH Max-Planck-Ring 21 – D-65205 Wiesbaden – Germany) kitleri kullanılarak, glikoz (Cat.-No.: 10 260, 10121, 10123), bilirubin (Ref4 10012) ve kalsiyum (Ref4 10011) değerleri, Immunotech (Immunotech-A Beckman Coulter Company) kitleri kullanılarak insülin (Cat. No. 3210), kortizol (Ref. 1841;3438) ve östradiol 17β (Ref. 1663) değerleri belirlendi.
Yöntem
Çanakkale Kumkale Tarım İşletmesinde gebelik dönemi süresince her ay ve doğum sonrasındaki ayda hayvanların vena jugularislerinden antikoagulanlı ve antikoagulansız tüplere alınan kanlar taşıma kapları kullanılarak soğuk zincir altında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalına getirildi.
Antikoagulanlı tüplerdeki kan örneklerinin 3000 rpm’de 10 dakika santrifüjü yapılarak plazmaları ayrıldı. Diğer yandan yine paralel olarak aynı hayvanlardan antikoagulansız tüplere alınmış olan kanlar paralel olacak şekilde 3000 rpm’de 10 dakika santrifüjü yapılarak serumları ayrıldı. Plazma ve serumlar numaralandırılarak - 20˚ C’de analizler yapılıncaya kadar depolandı.
Kan serumlarında glikoz, bilirubin ve kalsiyum değerleri spektrofotometrik yöntemlerle, plazmalarında insülin, kortizol ve östradiol 17β değerleri radioimmunoassay (RIA) yöntemleri ile belirlendi.
IV. Analiz ve Bulgular
Analiz
Yukarıda bildirilen kitlerdeki yönergeler doğrultusunda elde edilen serumlarda glikoz değeri; glikoz oksidaz varlığında enzimatik oksidasyonun şekillenmesi ile oluşan hidrojen peroksidin peroksidaz ile fenol ve 4-aminophenazone ile katalize olmasıyla kırmızı rengin şekilllenmesi esasına göre belirlendi. Kalsiyum değeri; kalsiyum iyonlarının alkali mediumda mor renkli kompleks oluşturması, bilirubin değeri ise albumine bağlı bilirubinin deterjan özellikte madde ile ayrışması ve total bilirubinin 2,4-dichloroaniline ile diazotize edilerek kırmızı renk oluşturması ile tespit edildi.
Radioimmunoassay yöntemine göre plazma insülin, kortizol ve östradiol 17β değerleri işlendi. Bu yöntemde dört ayrı tüpte (Standart + Tracer; Kontrol + Tracer; Numune + Tracer; Sadece Tracer) karışımlar hazırlandıktan sonra Vorteks’te karıştırıldı. Bir saat kortizol, iki saat insülin ve üç saat östradiol’e ait karışımlar horizontal çalkalamaya tabi tutuldu. Sade Tracer’ın konulduğu tüp hariç bütün tüpler aspire edildi. Bu işlemin sonrasında kortizol ve östradiol 17β değerleri okundu. İnsülin’ e ait tüpler ise 2 ml yıkama solusyonu ile yıkandı. Tekrar aspire edildikten sonra standart + tracer’ ın bulunduğu tüpler 2 ml yıkama solusyonu ile yıkandı ve sonuçlar değerlendirildi.
İstatistiksel olarak sonuçların değerlendirilmesinde tekrarlayan testlerinde kullanılan Tekrarlayan Varyans Analiz Testi uygulandı. Gruplar arası önem derecesi p< 0.05, p<0.01, p<0.001, p<0.000 olarak kabul edildi (Ms Windows için SPSS 10.0 Paket Programı).
Araştırmada gebelik döneminde (I. II. III. IV. ve V. aylar) ve doğum sonrası bir ay içerisinde kalsiyum (mg/dl), bilirubin( mg/dl), östradiol 17β(pg/ml), kortizol (nM), insülin (μIU/ml), glikoz (mg/dl) değerleri belirlendi. Aylara göre değer değişimleri Tablo1, 2, 3, 4, 5 ve 6’da verildi.
Tablo 1: Sakız koyunlarında gebelik dönemi ve doğum sonrasındaki bir ay içerisine ait serum kalsiyum (mg/dl) ortalama değerleri (n=8).
|
|
I. AYX±SX |
II.AYX±SX |
III. AYX±SX |
IV. AYX±SX |
V.AYX±SX |
Doğum Sonrası Dönem X±SX |
Kalsiyum(mg/dl) |
8.30±0.10 a |
10.25±0.30 b |
7.56±0.08 c |
10.45±0.14 d |
8.28±0.24 e |
7.14±0.15 f |
p<0.05:c-e,c-f
p<0.01:e-f
p<0.001:a-c,a-f
p<0.000:a-b,a-d,b-c,b-e,b-f,c-d,d-e,d-f
Tablo 2: Sakız koyunlarında gebelik dönemi ve doğum sonrasındaki bir ay içerisine ait serum bilirubin (mg/dl) ortalama değerleri (n=8).
|
|
I. AYX±SX |
II.AYX±SX |
III. AYX±SX |
IV. AYX±SX |
V.AYX±SX |
Doğum Sonrası
Dönem X±SX |
Bilirubin(mg/dl) |
0.39±0.02 a |
0.48±0.08 b |
0.22±0.02 c |
0.31±0.07 d |
0.48±0.01 e |
0.90±0.12 f |
p<0.05:b-c,b-f
p<0.01:a-f,c-f,d-f,e-f
p<0.001:a-c,c-e
Tablo 3: Sakız koyunlarında gebelik dönemi ve doğum sonrasındaki bir ay içerisine ait plazma östradiol 17β (pg/ml) ortalama değerleri (n=8).
|
|
I. AYX±SX |
II.AYX±SX |
III. AYX±SX |
IV. AYX±SX |
V.AYX±SX |
Doğum Sonrası Dönem X±SX |
Östradiol 17 β(pg/ml) |
37.00±4.21 a |
49.37±5.64 b |
78.37±13.13 c |
53.87±11.33 d |
43.00±7.54 e |
30.37±3.31 f |
p<0.05:a-c,b-f,d-f
p<0.01:c-e,c-f
Tablo 4: Sakız koyunlarında gebelik dönemi ve doğum sonrasındaki bir ay içerisine ait plazma kortizol (nM) ortalama değerleri (n=8).
|
|
I. AYX±SX |
II.AYX±SX |
III. AYX±SX |
IV. AYX±SX |
V.AYX±SX |
Doğum Sonrası Dönem X±SX |
Kortizol(nM) |
26.87±2.83 a |
39.37±4.14 b |
44.50±5.66 c |
53.62±9.30 d |
48.12±5.43 e |
20.87±4.37 f |
p<0.05:a-c,a-d,a-e,b-f
p<0.01:a-b,c-f,d-f,e-f
Tablo 5: Sakız koyunlarında gebelik dönemi ve doğum sonrasındaki bir ay içerisine ait plazma insülin(μIU/ml) ortalama değerleri (n=8).
|
|
I. AYX±SX |
II.AYX±SX |
III. AYX±SX |
IV. AYX±SX |
V.AYX±SX |
Doğum Sonrası Dönem X±SX |
İnsülin(μIU/ml) |
1.68±0.31 a |
2.18±0.34 b |
2.68±0.45 c |
14.16±1.93 d |
10.55±1.53 e |
8.55±1.03 f |
p<0.05:d-f
p<0.01:a-c,c-f
p<0.001:a-f,b-d,b-e,b-f,c-d,
p<0.000:a-d,a-e,c-e
Tablo 6: Sakız koyunlarında gebelik dönemi ve doğum sonrasındaki bir ay içerisine ait serum glikoz(mg/dl) ortalama değerleri (n=8).
|
|
I. AYX±SX |
II.AYX±SX |
III. AYX±SX |
IV. AYX±SX |
V.AYX±SX |
Doğum Sonrası Dönem X±SX |
Glikoz(mg/dl) |
25.12±2.24 a |
47.02±2.71 b |
64.13±4.95 c |
309.58±38.87 d |
227.31±38.63 e |
51.57±4.09 f |
p<0.05: b-c
p<0.01: a-f,b-e,c-e,e-f
p<0.001:a-e
p<0.000:a-b,a-c,a-d,b-d,c-d,d-f
Elde edilen sonuçlar doğrultusunda serum kalsiyum değeri gebeliğin 4. ayında en yüksek değere ulaştı ve daha sonra düşme gösterdi ve doğum sonrası dönemde 1. aydaki değerin de alt seviyesine kadar indi (p<0,001). Kan bilirubin değeri aylar arası karşılaştırıldığında en yüksek doğum sonrası dönemde bulunurken (0.90±0.12mg/dl), gebeliğin ortasındaki (3. ve 4. aylar sırasıyla 0.22±0.02, 0.31±0.07) değerler en düşük düzeyde belirlendi. Doğum sonrası dönemle karşılaştırıldıklarında ise p<0.01 oranında önem belirlendi.
En yüksek östradiol 17β değeri gebeliğin 3. ayında belirlendi (78.37±13.13 pg/ml) ve gebeliğin son ayı (43.00±7.54 pg/ml) ile doğum sonrası dönem’e (30.37±3.31 pg/ml) göre yüksek bulundu (p<0.01). Yine aynı değer (3.aya ait) ile gebeliğin 1. ayına ait değere ( 37.00±4.21 pg/ml) göre yüksek bulundu (p<0.05).
Serum ortalama kortizol değeri aylar arasına göre karşılaştırıldığında en yüksek değere 4. ay’da (53.62±9.30 nM) ulaştı ve daha sonra son ay düşüş göstererek doğum sonrası en düşük (20.87±4.37 nM) olarak tespit edildi.Gebeliğin 1. ayı ile doğum sonrası dönem’e ait ortalama kortizol değerleri arasında istatistiksel yönden bir fark bulunamamasına karşın, her iki dönem ait ortalama değerler ile 2., 3. ve 4. aylara ait değerler arasında p<0.05 ve p<0.01 oranında önem belirlendi.
Plazma insülin ve serum glikoz ortalama değerleri 1. aydan itibaren artış gösterdi ve en yüksek değere 4. ayda ulaştılar. Bu ay’a ait ortalama insülin değeri 14.16±1.93 μIU/ml, ortalama glikoz değeri ise 309.58±38.87 μIU/ml olarak tespit edildi. Gebeliğin 4. ayına ait ortalama glikoz değeri, diğer bütün aylara göre p<0.000 oranında yüksek bulunurken, ortalama insülin değeri 1. aya göre 4.ay da istatistiksel olarak aynı oranda yüksek bulundu.
Gebeliğin ilerlemesiyle aylara göre incelenen bir diğer bulgu da kortizol/insülin oranındaki birimsel değişimlerdi. Birinci ayda kortizol/insülin oranı 15.99 olarak belirlenirken, ikinci ayda 18.05’e yükseldi. Daha sonra 3.ayda 16.60 şeklinde gözlemlendi. Dördüncü (3.78), beşinci (4.56) aylarda düşerek, doğum sonrası ayda 4.77 olarak tespit edildi.
V. Sonuç ve Öneriler
Sonuç olarak Ankara Üniversitesi Araştırma Fonun’dan sağlanan maddi destek ile et ve süt üretimi yanında bol döl verimine sahip Sakız ırkı koyunlarda gebelik fizyolojisi karaciğer metabolizması ön plana çekilerek incelenebilme imkanı bulmuştur. Araştırma bulgularına göre gebelik esnasındaki serum kalsiyum düzeyi metabolizmayı tehlikeye sokacak sınırlara düşüş göstermemiş, aksine 2. ve 4. aylarda, birinci aya göre yüksek bulunmuştur. Karaciğer harabiyeti ve ketozis ile ilşkili serum bilirubin değeri 3.ayda birici aya göre düşüş göstermiş, ancak doğum sonrasında birinci ayda belirlenen ortalama değerin 3 katına ulaşmıştır. Yükselen bu değer bir bakıma karaciğer harabiyetini düşündürse de, kortizol, insülin ve glikoz değerlerinin doğum sonrası bir ay gibi kısa süre içerisinde birinci aydaki değerlere yaklaşması metabolizmanın eski haline döndüğünü göstermektedir. Araştırmada total östrojen hormonunun belirlenmesi amacıyla ölçülen östradiol 17β değeri 3.ayda en yüksek değere ulaşmış, doğuma doğru iniş kaydetmiştir. Çalışma genelinde hormonel parametreler 4. ve 5. aylarda yükselme göstermiş ve doğum sonrası normal değerlere iniş kaydetmiştir.
Bu kapsamda araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda Sakız ırkı koyunlar gebelik dönemini döl verimi yüksek olmasına karşın, diğer ırklara göre daha rahat bir biçimde geçirmektedir. Öneri olarak metabolizma yükünün arttığı son iki ay bakım ve beslenme koşullarını en üst düzeyde tutulması canlının fizyolojisini dengede kalmasını mümkün kılacağı söylenebilir.
VI. Kaynaklar
Aytuğ C N, Yalçın B C, Alaçam E, Türker E, Özkoç Ü, Gökçen H. (1990): Koyun keçi hastalıkları ve yetiştiriciliği. Tüm Vet Hayvancılık hizmetleri yayını No 2. Teknografik matbaası. İstanbul.
Bauman D E and Currie W B. (1980): Partitioning of nutrients during pregnancy and lactation: A review of mechanisms involving homeostasis. J Dairy Sci, 63:1514-1529.
Bickhardt K, Grocholl G,Konig G. (1989): Untersuchungen zum glucosestoffwechvon schafen bei verschiedenen reproduktionsstadien und bei ketose mit hilfedes intravenösen glucose -toleranz-tests (IVGTT). J of Vet Med Series A. 36 (7) 514-529.
Bosteldt H, Hamadeh M E. (1990): The significance of pregnancy – induced ketonuria in sheep and goats. Tierarztl Prax, 18 (2),125-129.
Henze P, Bickhardt K, Fuhrman H. ( 1994): The influence of insulin, cortisol, growth hormone and total oestrogen on the pathogenesis of ketosis in sheep. Deutsche_Tierarztliche_Wochenschrift, 101 (2), 61-65.
Nasser M H, Amin M D, Mousa SH M, Kandıal O M, Kame M F, Agag B J.
(1998): pregnancy toxemia in sheep
and goats clinical and biochemical aspects. Assiut Vet Med J, 38 (76), 139-150.
Patel O V. (1996): Periferal cortisol levels throughout gestation in the CON: effevt of stage of gestation and foetal number. Br Vet J, 152 (4), 425-432.
Ranaweera A, Ford E J, Evans J. (1981): Gluconeogenesis from glycerol ketotic sheep pregnant with twins. Res Vet Sci,30 (3),303-308.
Ruiz Moreno M J, Silva J H, Diaz J. (1997): Variation in some urine and blood characteristics in pregnant sheep at risk to ketosis. Revista de Medicina Veterinaria Buenos Aires, 78 (4), 249-256.
Wastney M E, Wolf J E, Bickerstaffe R. (1983): Glucose turnover and hepatocyte glucose production starved and toxaemic pregnant sheep. Aust J Biol Sci, 36 (3), 271-284.
West H J. (1996): Maternal undernutrition during late pregnancy in sheeps. Its relationship to maternal condition, gestation length, hepatic physiology and glucose metabolism. Br J of Nutrition, 75 (4), 593-605.
Yılmaz B. (1999): Hormonlar ve üreme fizyolojisi. Feryal Matbaacılık-Ankara.
VII. Ekler
1. Vet insülin RIA kit 100 test 3 ad. 290 000 000 870 000 000 TL
2. Vet 17b Estrodiol 100 test 3 ad. 208 000 000 624 000 000 TL
3. Vet Cortizol RIA kit 100 test 3 ad. 208 000 000 624 000 000 TL
4. Glikoz 400 test 1 ad. 77 000 000 77 000 000 TL
5. Bilurubin 400 test 1 ad. 78 000 000 78 000 000 TL
6. Kalsiyum 200 test 1 ad. 77 000 000 77 000 000 TL
7. Spektrofotometre küveti plastik 100 ad/kt 5 kt 4 600 000 23 000 000 TL
8. Eppendorf Tüpü 1.5 ml’lik (500 ad/pşt) 2 pşt 5 500 000 11 000 000 TL
9. Eppendorf tüpspor 100’lük 3 ad 9 250 000 27 750 000 TL
10. Vacutainer tüp EDTA’lı 100’lük 3 kt 20 000 000 60 000 000 TL
11. Vacutainer tüp EDTA’sız 100’lük 3 kt 19 000 000 57 000 000 TL
12. Vacutainer tüp iğnesi 100’lük 6 kt 16 650 000 99 900 000 TL
13. Pamuk rulo 1 Kg’lık 1 ad 4 500 000 4 500 000 TL
14. Alkol 1 Lt 1 ad 5 700 000 5 700 000 TL
15. İşçi tulumu 2 ad 13 000 000 26 000 000 TL
16. Steril enjektör 2 ml 250’lik 1 ad 16 250 000 16 250 000 TL
17. Steril enjektör 5 ml 250’lik 1 ad 18 750 000 18 750 000 TL
18. Steril enjektör 10 ml 250’lik 1 ad 18 000 000 18 000 000 TL
19. Üç yollu puar 4 ad 5 750 000 23 000 000 TL
20.
Elektrikli pipetör 1-100 ml için 1 ad
445 000 000 445 000 000 TL
21. Plastik tüp spor 5 ad 4 300 000 21 500 000 TL
22. Dispenser pipet 5 kademeli 1 ad 380 000 000 380 000 000 TL
23. Dispenser pipet uçları 2 set 410 000 000 820 000 000 TL
24. Soğuk malzeme taşıma kabı 2 ad 22 000 000 44 000 000TL
25. Soğutma kalıbı 10 ad 3 000 000 30 000 000 TL
26. Plastik santrifüj tüpü 500 ad 172 000 86 000 000 TL
27. Cam santrifüj tüpü
500 ad 135 000
67 750 000 TL
28. Yurtiçi yolluk Devrim
Sarıpınar-Çanakkale 51 000
000TL
29. Yurtiçi yolluk Ali
Karadeniz-Çanakkale
51 000 000TL
|
ARFO Tarafından sağlanan destek miktarı (TL) |
Harcanan (TL) |
Kalan (TL) |
|
7.229.000.000 |
5.571.000.000 |
1.657.590.000 |
|
ARAŞTIRMA FONU TARAFINDAN SAĞLANAN DESTEĞİN FASILLARA GÖRE DAĞILIMI(X)1000 TL |
|||||||||
|
Personel |
Teçhizatve Sabit yatırım |
Sarf malzemesi |
Seyahat |
Hizmet alımı |
Bilgi işlem Harcamaları |
Kırtasiye |
Diğer |
Toplam |
|
|
------- |
----- |
5.469.418 |
102.000 |
-------- |
------------- |
--------- |
------ |
5.571.410 |
|
b) Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair
Açıklamalar
...................................................................
c)Teknik ve Bilimsel Ayrıntılar
.......................................................
d)Sunumlar
...................................
e)Yayınlar ve tezler
............................................