Ulusoy, Ülkü HalatçıErdem, Merve2022-10-262022-10-262016http://hdl.handle.net/20.500.12575/84919Devletin yargı bağışıklığı, mutlak yargı bağışıklığına göre uygulanmış, yani devletlerin faaliyetlerinde kamu ya da özel hukuktan doğan faaliyetler ayrımı yapılmaksızın, devletler yargı bağışıklığı ile korunmuştur. Ancak yıllar içinde, devletin yargı bağışıklığında, acta jure gestionis ve acta jure imperii ayrımı uyarınca sınırlandırmaya gidilmiştir. Bu nedenle günümüzde devletler acta jure gestionis faaliyetlerinden doğan uyuşmazlıklarda yargıdan bağışık olmayıp, devletin sadece acta jure imperii niteliğindeki faaliyetlerinde yargı bağışıklığı mevcuttur. Söz konusu değişim sınırlı yargı bağışıklığı doktrininin gelişmesini sağlamıştır. Sınırlı yargı bağışıklığı doktrinin gelişmesinden sonra, yargı bağışıklığına ilişkin tartışma devam etmiş ve devletin acta jure imperii faaliyetleri bakımından yargı bağışıklığı da sorgulanmaya başlamıştır. Hem akademisyenler hem de ulusal ve uluslararası mahkemeler, devletlerin yargı bağışıklığını, jus cogens kurallara aykırı acta jure imperii faaliyetleri bakımından tartışmaya açmıştır. Sınırlı yargı bağışıklığı doktrinin yeni versiyonu, özellikle de bireylerin zararlarının giderimi hakkı bakımından tartışılmaktadır. Tez çalışmamızın amacı, devletlerin jus cogens kurallara aykırı faaliyetleri karşısında yargı bağışıklığının durumunu incelemektir. Böylelikle, devletin yargı bağışıklığının reddedilmesinin, bireylerin zararlarının giderilmesini sağlayan yeni bir mekanizma olarak kullanılıp kullanılamayacağı tayin edilecektir. İşbu amaçla, jus cogens kurallar, uluslararası ve ulusal yargı bağışıklığı kuralları ve bireylerin zararlarının giderilmesi kavramları sırasıyla ele alınmıştır. Daha sonra, jus cogens kurallar ile yargı bağışıklığı kuralları arasındaki ilişki; jus cogens kurallar, yargı bağışıklığı ve devletin sorumluluğu kuralları arasındaki ilişki ve son olarak jus cogens, yargı bağışıklığı ve mahkemeye başvuru hakkı arasındaki ilişki; uluslararası antlaşmalar, uluslararası örf ve adet hukuku kuralları ve uluslararası ve ulusal yargı kararları göz önüne alarak incelenmiştir. Sonuç olarak, devletin yargı bağışıklığının ulusal mahkemeler eliyle reddedilmesinin, bireylerin zararlarının karşılanması sorunsalına bir çözüm olamayacağı ifade edilmiştir. Bu nedenle çözüm önerisi olarak uluslararası hukuk düzenindeki mevcut mekanizmalara ve önerilebilecek değişiklik ve yeni mekanizmalara işaret edilmiştir.trJus Cogens kurallarıyargı bağışıklığıdoctoralThesis