Öztürk, Hasan2025-06-272025-06-272025https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/93004Kamu belgeleri, ulusal hafızanın korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından hayati bir öneme sahiptir. Bu belgeler; ulusal güvenlik, uluslararası ilişkiler ve bireysel mahremiyet gibi hassas bilgiler içerebileceğinden, arşiv değeri taşıyanların doğru yönetilmesi ve işlemlerin titizlikle yürütülmesi gerekmektedir. Hassasiyet değerlendirmesi olarak adlandırılan bu süreç, hassas/özel nitelikli bilgiler içeren arşiv veya arşivlik belgeleri kapsamaktadır. Türkiye'de uygulamada yer almayan ancak gizlilik kapsamına giren hassasiyet değerlendirmesi, birçok ulusal arşiv kurumu tarafından uygulanmakta olup, temel arşiv işlemlerinden "değerlendirme" (appraisal) sürecinin odak noktalarından biridir. Hassas bilgi içeren belgelerin erişim kontrolleri, kısıtlamalar, kapatma kararları ve kamuya erişime açılması, yönetimsel sürecin kritik adımlarıdır. Bu araştırma, hassasiyet değerlendirmesinin kuramsal çerçevesini, uygulama süreçlerini ve karşılaşılan zorlukları incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, ulusal arşivlerin hassasiyet değerlendirmesi faaliyetleri; ilgili mevzuat, kılavuzlar, web siteleri ve kataloglar üzerinden analiz edilmiştir. Ayrıca, yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla uzmanların görüşleri alınarak literatüre farklı bakış açıları kazandırılmıştır. Elde edilen bulgular, hassasiyet değerlendirmesinin önde gelen arşivler tarafından yürütüldüğünü ve sürecin, risk yönetimine dayalı çeşitli zorluklar içerdiğini göstermektedir. Bununla birlikte, hukukî düzenlemelerin yanı sıra yardımcı dokümanlar ve danışma kurullarının sürecin etkinliğinde önemli rol oynadığı belirlenmiştir. Öte yandan, teknoloji destekli değerlendirme yöntemlerinin ve yeni nesil araçların kullanımının giderek daha fazla önem kazandığı anlaşılmaktadır. Bu kapsamda, araştırmada kamu kurumlarında hassasiyet değerlendirme sürecinde kullanılmak üzere bir kontrol ve tanımlama listesi oluşturulmuştur. Türkiye'de hassasiyet değerlendirmesi sürecine yönelik kapsamlı bir çerçeve sunan bu çalışma, bilgi ve farkındalık eksikliklerinin yanı sıra politika, rehber ve teknolojik altyapı yetersizliklerini de ortaya koymaktadır. Araştırma sonucunda, Türkiye'de hassasiyet değerlendirme sürecinin geliştirilmesine katkı sağlayacak öneriler sunulmuştur.tr:ArşivBilgi ve Belge YönetimiHassas bilgiThesis