Kartal, MuratGülpınar, Ali Rifat2023-01-102023-01-102018http://hdl.handle.net/20.500.12575/86956Ülkemizde ve dünyada gün geçtikçe artan bir şekilde bitkiler ve bitkilerden hazırlanan ürünler çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak yetkin olmayan, bilgisiz kişilerin fırsatçılıkları ve internet üzerinden satışlarla birlikte ortaya çıkan bilgi kirliliği tıbbi amaçlı bitki kullanımında bilimsel bilginin önemini daha da artırmaktadır. Bu doğrultuda öncellikle ülkemizde yetişen ve cinsel güç artırmak amacıyla halk ilacı olarak yaygın bir şekilde kullanılan F. elaeochytris ve doğal habitat olarak daha geniş alana yayılan ve kültüre elverişlilik açısından önem teşkil eden F. communis bitkilerinin toprakaltı kısımlarının potansiyelleri fitokimyasal olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca F. elaeochytris bitkisinin toprak altı kısımları biyoaktivite yönünden (in vitro ve in vivo testlerle) değerlendirilmiştir. Ferutinin Ferula türlerinin afrodizyak etkisinden sorumlu majör bileşik olarak düşünülmektedir. YPSK ile yapılan miktar tayini analizlerinde F. elaeochytris köklerinin %4,79 oranında ferutinin içerdiği ve bu madde açısından zengin bir kaynak olduğu bulunmuştur. F. communis köklerinde ise %0,018 ferutinin bulunduğu tespit edilmiştir. Ancak YPSK ile kumarin türevi olan ferulenolun varlığının tespit edilmesi F. communis'in toksik olabileceğini düşündürmektedir. F. elaeochytris köklerinden ferutinin ve ferutinol p-kumarat izole edilmiş ve yapı tayinleri KS ve NMR teknikleri ile gerçekleştirilmiştir. Daha önce F. rigidula ve F. communis'te tespit edilen ferutinol p-kumarat, F. elaeochytris köklerinden ilk kez izole edilmiştir. F. elaeochytris köklerinden hazırlanan PE ve PE⇒EtOH ekstreleri ve köklerden izole edilen ferutinin ve ferutinol p-kumarat sağlıklı ve STZ ile diyabet oluşturulmuş Sprague-Dawley sıçanlarına intrakavernozal yolla verilerek ED üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Yine deney hayvanlarından çıkarılan kavernozal dokulardan in vitro organ banyosunda alınan gevşeme yanıtları değerlendirilmiştir. Bu çalışmada F. elaeochytris üzerinde yapılmış olan gerek fitokimyasal araştırmalar, gerekse biyolojik testler bu bitki ve ana bileşeni olan ferutininin ED tedavisinde bir seçenek olma potansiyelini göstermesi açısından önemli bulgular içermektedir.trErektil disfonksiyonBitki özütüCinsel işlev bozukluğu-fizyolojikdoctoralThesis