Zehtabi, Elyar2025-04-182025-04-182025https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92829Dunhuang, Turfan ve sair bölgelerde bulunan umumiyetle Burhancı (Buddhist)1 metinler, sadece din noktainazarından değil, filolojik açıdan da bir hayli ehemmiyete haizdir. Muhtelif dillere yazılan bu nüshalar, bazen kaybolmuş eski dilleri yeniden keşfetmemize vesile olup ilmî tetkikat yapmamıza zemin sağlamıştır. Bu dillerin içinde daha önceden de yaygın şekilde bilinen bir dilin Çince olduğu aşikârdır. Tabii Eski Uygurca metinlerin bulunması bizim açımızdan daha önemlidir. Ancak Eski Uygurca Burhancı metinlerin önemli bir kısmının kaynağının Çince metinler olduğuna nazaran, Orta Çince metinlerin tetkikatının Türklük bilimi ve Türk dili tarihi için ehemmiyeti, bilhassa karşılaştırmalı çalışmalarda daha aydın bir surette büruz ediyor. Bu tür Eski Uygurca odaklı karşılaştırmalı araştırmalar Türkiye’de de yapılmaktadır lakin filolojik öneme sahip olan bazı mühim metinlerin tetkik olunmadığını görüyoruz; bunun da sebebi belki geriye kalan Eski Uygurca metinlerin kısalığı olabilir. Örneğin ele alacağımız AMELİN SEBEPLERİ VE SEMERELERİ SUDURU (ASSS) [佛說善惡因果經 Fo Shuo Shan E Yin Guo Jing] da Çince aslı (tedvini MS 6. yy.?)1 haricinde Tibetçe, Soğdca, Eski Uygur Türkçesi, Moğolca, Kalmukça ve Mançucaya tercüme edilmiştir. Ancak Eski Uygurca versiyonundan geriye kalan fragman çok kısadır. Pelliot 1908’de bu sudurun Soğdca versiyonunu Dunhuang’da keşfettiğinden (Pelliot, 1911: 329) beri, muhtelif dillere olan versiyonları farklı müdekkikler tarafından incelenmiştir. Bu durumda karşılaştırmalı inceleme bu tür metinler için kaçınılmaz addedilebilir.tr“Amelin sebepleri ve semereleri suduru” (Shan E Yin Yuo Jing)Çince Burhancı MetinlerSoğdcaThesis