Tanrıkulu, Güler İnci2025-03-142025-03-142024https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92732Bu çalışmada, p-(dimetilamino)benzaldehit, sırayla N-metiletilendiamin, N-etiletilendiamin ve N-metil-1,3-propilendiaminle ile tepkimeye sokularak Schiff bazları sentezlenmiştir. Schiff bazlarının indirgenmesiyle oluşan N-alkildiamin bileşikleri (1-3), hekzaklorosiklotrifosfazen ile nükleofilik sübstitüsyon tepkimesi kullanılarak kısmen sübstitüe mono-spiro-fosfazenler (4-6) ele geçmiştir. Kısmen sübstitüe bileşiklerden tamamen sübstitüe bileşik eldesi için mono aminler ve p-hidroksibenzaldehit kullanılmıştır. Bileşik (4-6)'nın pirolidin ile tepkimesinden (4a-6a); piperidin ile tepkimesinden (4b-6b); morfolin ile tepkimesinden (4c-6c); 1,4-dioksa-8-azaspiro[4,5]dekan ile tepkimesinden (4d-6d); ve p-hidroksibenzaldehit ile tepkimesinden (4e ve 5e) bileşikleri elde edilmiştir. Ayrıca 5e bileşiği izoniazidle muamele edilerek 5f bileşiği sentezlenmiştir. Sentezlenen kısmen ve tamamen sübstitüe fosfazen bileşiklerinin yapılarının aydınlatılmasında MS, FTIR, NMR (1H,13C ve 31P) teknikleri kullanılmıştır. Uygun kristali elde edilen (4, 4b, 4e, 5 ve 6a) bileşiklerinin yapıları X-ışını kırınımmetre yöntemiyle aydınlatılmıştır. Gaussian 09 programı ile hesaplama çalışmaları yapılmıştır. Hesapsal yöntemlerle belirlenen bağ parametreleri ile X-ışını verileri karşılaştırılmıştır. Çalışmanın devamında, sentezlenen fosfazen bileşiklerinin antimikrobiyal aktiviteleri ve DNA etkileşim deneyleri gerçekleştirilmiştir. Hesapsal çalışma sonucu elde edilen reaktivite parametreleri ile biyoaktivite sonuçları ilişkilendirilmiştir.trhesapsal kimyabiyolojik aktivitespektroskopiP-(dimetilamino)benzilspirosiklotrifosfazen türevlerinin sentezi, spektral ve kristallografik özelliklerinin incelenmesi ve biyolojik aktivitelerinin deneysel ve kuramsal yöntemlerle belirlenmesiSynthesis of p-(dimethylamino)benzylcyclotriphosphazene derivatives, examination of their spectral and crystallographic properties and determination of their biological activities by experimental and theoretical methodsThesis